Wu Chi-wai, sprekend voor de vijftien die ontslag hebben genomen, twitterde dat "Eén land, twee systemen" in Hong Kong is afgelopen." Dat is waar, en het is betreurenswaardig, maar het is moeilijk te zien hoe een massale berusting die alle pro-democratische wetgevers van Legco elimineert, de zaak helpt.

Slechte tactieken in een goed doel zijn de afgelopen anderhalf jaar het kenmerk geweest van het gedrag van de democratische beweging. Het mobiliseerde een zeer effectieve geweldloze protestcampagne toen de communistische regering in Peking in juni 2019 een wet invoerde die de door China en de voormalige koloniale macht, het Verenigd Koninkrijk, in 1997 ondertekende overeenkomst rechtstreeks aanvocht.

Het Verenigd Koninkrijk negeerde de democratische rechten van de Chinese meerderheid gedurende het grootste deel van zijn 155-jarige ambtstermijn, maar toen het de kolonie in 1997 aan China teruggaf, kreeg het wel de garantie dat Hongkong zijn vrije instellingen, waaronder de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid, onpartijdige rechtbanken en een aparte, deels democratische regering gedurende vijftig jaar kon behouden. "Eén land, twee systemen" was de slogan.

De nieuwe wet van Peking zou het mogelijk hebben gemaakt dat inwoners van Hongkong voor bepaalde 'veiligheids' overtredingen naar de rechtbanken op het vasteland werden overgeplaatst. Dus de demonstranten gingen de straat op om de status quo te beschermen, die alle Hong Kongers vrij hield van communistische inmenging en sommige zeer rijk maakte. Binnen drie maanden trok Chef Executive Carrie Lam de wetgeving in.

De Hongkongse regering is geen volledig vrije agent en Lam ging in eerste instantie akkoord met de eis van Peking. Door het in te trekken gaf ze aan dat Peking bereid was de zaak voorlopig te laten vallen. Maar de demonstranten gristen de nederlaag uit de kaken van de overwinning.

Het verstandige was om de concessie te accepteren en naar huis te gaan. De eis van Peking zou over vijf jaar weer terug kunnen komen, maar geniet van de tijd die je hebt gewonnen. Het communistische regime zal je nooit meer laten hebben dan dit, en de bevolking van het vasteland overtreft je 200 tegen 1.

In plaats van gelukkig naar huis te gaan, bleven de demonstranten op straat en verhoogden de inzet, en eisten volledig vrije verkiezingen en meer autonomie voor Hongkong. Ze braken ook de hoofdregel en lieten hun protesten gewelddadig worden. (Leg niet uit dat de politie gewelddadig is; je enige veiligheid ligt in het niet-gewelddadig blijven, ongeacht de provocatie).

Dus het communistische regime van Xi Jinping in Peking sloeg hard terug tegen wat het zag als een serieuze uitdaging voor zijn gezag. Er werd een nieuwe wet aan Hong Kong opgelegd, in tegenstelling tot de overeenkomst van 1997, die het rechtssysteem van de stad in feite ondergeschikt maakt aan de grillen van Peking.

Het was het einde van de juridische autonomie van Hongkong, en om het in te wrijven werden vier pro-democratische wetgevers verbannen uit de Legco (Legislative Council election). In een laatste quixotisch gebaar van vorige week zijn alle overgebleven democraten in het Legco ook gestopt. Het is een opmaat naar een veel grotere overgave.

De relatieve vrijheid van Hongkong was altijd voorwaardelijk en uiteindelijk gedoemd (uiterlijk 2047), maar deze blunderende ineenstorting was voorbarig en verre van onvermijdelijk. Er blijven nu nog maar twee inhoudelijke vragen over. Wat gebeurt er met Taiwan en waar gaan alle Hong Kongers die willen vertrekken naartoe?

Een derde van de 7 miljoen inwoners van Hong Kong is op het vasteland geboren: sommigen zijn voor het geld naar de stad verhuisd, maar de meesten wilden ongetwijfeld ontkomen aan de communisten. Nog eens een derde zal de kinderen of kleinkinderen van die vluchtelingen betreffen (de bevolking van de stad was slechts 600.000 in 1945), en zal waarschijnlijk hun mening delen. Er zullen er veel weggaan.

Naar schatting 600.000 inwoners van Hong Kong hebben al een volledig buitenlands paspoort, de helft Canadees en het grootste deel van de rest van de Australisch, Britts of Amerikaans. Ze hebben ze verworven als een verzekeringspolis, en dit is het onvoorziene waartegen ze zich verzekerden.

Nog eens drie miljoen mensen hebben een Brits nationaal (overzees) paspoort of kunnen die gemakkelijk verkrijgen, en Londen belooft dat ze allemaal naar het Verenigd Koninkrijk kunnen verhuizen als ze dat willen. De schatting van het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken is dat er binnen vijf jaar tussen de 258.000 en 322.000 mensen zullen komen, maar het kunnen er nog veel meer zijn.

Dat is tenzij Beijing hen tegenhoudt om te vertrekken, maar als het de poorten zo sluit zou dat het definitieve einde betekenen van Hongkong als grote internationale handelsstad.

En hoe zit het met Taiwan? Nou, 'één land, twee systemen' was ook de belofte die Peking aan Taiwan deed om het te verleiden tot een vreedzame hereniging. Het is nu volledig vernield, en de kans dat er op lange termijn een militaire 'oplossing' voor het Taiwanese 'probleem' wordt geprobeerd, is zojuist aanzienlijk toegenomen.


Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer