Dat is het probleem met een hervormingsgezinde ijveraar die premier wordt: je hebt te maken met een aantal echt koppige mensen, en soms is het moeilijk om ze van mening te doen veranderen zonder je toevlucht te nemen tot geweld. Daarom is Abiy op 4 november begonnen met een invasie van de Tigray-staat, en tot nu toe gaat het heel goed.

"De volgende fasen zijn het beslissende onderdeel van de operatie, en wel Mekelle omsingelen met behulp van tanks, het beëindigen van de strijd in de bergachtige gebieden, en het oprukken naar de velden," vertelde Col. Dejene Tsegaye op 22 november aan de Ethiopische Omroep.

Hier zijn we pas minder dan twee weken later, en de troepen van de federale regering hebben Mekelle, een stad met een half miljoen inwoners die de hoofdstad van Tigray is, al veroverd. Het is niet duidelijk hoeveel mensen er gewond zijn geraakt of gedood tijdens de gevechten, maar het ging zo snel dat de rekening van de slachting niet zo hoog kan zijn.

In feite is het allemaal zo goed gegaan dat Abiy Ahmed's soldaten waarschijnlijk denken dat ze misschien op tijd thuis zijn voor Kerstmis. Toen kolonel Dejene het had over "het beëindigen van de strijd in de bergachtige gebieden en het oprukken naar de velden", had hij het echter over het negen-tiende deel van Tigray dat geen enkele federale regeringstroep heeft gezien, of hooguit een korte glimp toen ze erdoorheen gingen.

Tigray is precies zo groot als Zwitserland, met ongeveer dezelfde verhouding tussen bergen en velden (hoewel de bergen wat lager liggen). Met andere woorden, het is ideaal guerrillagebied, en een groot deel van de zeven miljoen Tigrayans zijn plattelandsbewoners die het land kennen. Bovendien hebben ze lange ervaring in de strijd tegen de troepen van de centrale overheid.

Dat was natuurlijk de oude centrale regering: de communistische dictatuur genaamd de Derg, onder leiding van Mengistu Haile Mariam, die de keizer vermoordde en het land met een ijzeren vuist regeerde van 1977 tot 1991.

Tigrayans waren de eerste etnische groep die in opstand kwam tegen Mengistu's heerschappij. Zij vormen slechts 6% van de Ethiopische bevolking, maar het Tigrayan People's Liberation Front (TPLF) was de meest effectieve van de etnisch gebaseerde rebellengroepen die uiteindelijk de Derg versloegen.

De federale regering die het daarna overnam, het Ethiopische Volks Revolutionaire Democratische Front (EPRDF), was formeel een multi-etnische alliantie. In de praktijk echter controleerden de TPLF-kaders de meeste hogere functies en bloeiden ze daardoor sterk op - een situatie die voortduurde tot het EPRDF Abiy Ahmed in 2018 tot premier benoemde.

Het was een geweldloze revolutie, die niet op straat plaatsvond, maar in de gelederen van de federale bureaucratie. Abiy was de ideale kandidaat: in religie en etniciteit is hij een Ethiopische eeuwigdurende man, met een islamitische Oromo vader en een christelijke Amhara moeder. (In eigenlijke zin is hij Pinksterchristelijk, en zeer vroom.)

Als jongeman vocht Abiy in de oorlog tegen Eritrea; hij heeft gediend als senior funtionaris bij de inlichtingendienst en weet waar de lichamen begraven liggen; hij is goed opgeleid en spreekt vloeiend Amharic, Afaan Oromo, Tigrinya en Engels. Zijn eerste en belangrijkste taak was om de hefbomen van de regering uit de handen van de Tigrayan elite te halen zonder een burgeroorlog.

Helaas werkte Abiy's aanpak - het samenvoegen van alle partijen gebaseerd op de verschillende etnische milities in één 'Welvaartspartij' - niet. De wraakzuchtige TPLF-kaders weigerden zich aan te sluiten, en trokken zich geleidelijk terug in het binnenland van Tigray. Ze pleiten nog niet openlijk voor afscheiding, maar ze wijzen er wel op dat ze dat recht hebben onder de huidige federale grondwet.

Of de oorlog nu wel of niet begon met een niet uitgelokte aanval van de Tigrayan-militie op de basis van het federale leger in Mekelle begin vorige maand, zoals de woordvoerders van Abiy beweren, het zou hier wel eens eindigen. Alle steden van Tigray zijn nu ingenomen door federale troepen, maar bijna geen enkel deel van de landelijke gebieden.

Dit zou een briljante overwinning kunnen zijn voor de federale troepen die een snel einde maakt aan de gevechten. Het is eerder het resultaat van een beslissing van de TPLF-leiding om de conventionele gevechten die ze bijna zeker zouden verliezen over te slaan, en direct naar de lange en bloedige guerrillaoorlog te gaan die ze uiteindelijk zouden kunnen winnen.

Dat zou afscheiding betekenen, uiteindelijk, want ze kunnen nooit meer de macht terugwinnen in Addis Abeba. Het risico is dat als de oorlog lang genoeg duurt, andere grote etnische groepen zich ook losmaken van Ethiopië. Abiy's versoepeling van de strakke gecentraliseerde controle die onder de keizer, de Derg en de TPLF heerste, heeft al etnisch en sektarisch geweld ontketend dat 2 miljoen Ethiopiërs dakloos heeft gemaakt.

Abiy heeft onlangs een doctoraat in vredes- en veiligheidsstudies behaald aan de Universiteit van Addis Abeba, maar hij zal zich in de nabije toekomst concentreren op het 'veiligheids'-gedeelte.


Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer