Vale da Lama, of zoals het in het Engels vertaalt 'De Vallei van de Modder'.

is, wel... het is veel dingen. Ik hoorde voor het eerst van hen toen The Portugal News een e-mail kreeg waarin ons werd verteld over een 'Farm to Fork'-evenement dat ze in december organiseerden. Ik hield van het idee van een plek waar je kunt gaan eten wat ze verbouwen, en de zeer goed in elkaar gezette website liet een panoramisch perspectief zien van de vrij uitgestrekte en indrukwekkende boerderij. Woorden als 'Syntropic Agroforestry' en 'Planned Holistic Grazing' sprongen er voor mij uit, en ook al had ik de kans gemist om hun voedsel op het eind van mijn vork te krijgen, ik moest er gewoon meer over te weten komen.

Vlak voordat ik Odiáxere binnenreed (richting Lagos) sloeg ik linksaf richting de kust, en reed door tot ik mooie zelfgemaakte borden zag die me aanspoorden rechtsaf te slaan, die me van de weg af brachten en me naar het 'Casa Vale da Lama Eco Resort' leidden. Ik werd 'hartelijk' begroet bij de receptie - letterlijk, want nadat ik was rondgeleid door het prachtige serene gebouw en in de koele keuken en eetkamer (denk 'woody' met rondslingerende gitaren) genaamd de 'Cozinha do Vale' waar al hun groenten regelmatig worden gekookt tot gezonde, voedzame en ik weet zeker heerlijke maaltijden, werd ik in het zonnetje gezet en kreeg ik een lekker warm kopje kruidenthee (vers geplukt uit de tuin).

Hier ontmoette ik het echtpaar, Walter en Nita, van wie dit huis is. Nita is Portugese, oorspronkelijk uit Lissabon, en is een maatschappelijk werkster die naar Canada verhuisde toen ze jonger was en Walter ontmoette. In 1987 nam zij hem mee op vakantie naar Portugal en Walter, die in New York geboren is en zichzelf als een "stadsvluchteling" beschouwt, vond het zo geweldig dat zij begonnen te dromen over manieren om hier te kunnen wonen.

Van wat ik begrepen heb, kwam Nita eerst en Walter zou komen en gaan.

Nita begon een zomerkamp in Monchique in 1994, dat helaas 10 jaar later afbrandde. Maar gelukkig hadden ze de Vale da Lama boerderij al gekocht en Nita's 'Projecto Novas Descobertas' of het Nieuwe Ontdekkingen Project (kortweg PND) verhuisde daarheen. Hier wordt veel meer georganiseerd dan alleen zomerkampen, en het hele jaar door rijden schoolbussen binnen met leerlingen die staan te popelen om over de natuur te leren, boerderijdieren te zien, te knutselen en te leren hoe ze groenten moeten verbouwen. Maar zoals Nita zei, terwijl we van onze thee nipten en ik probeerde al deze nieuwe informatie te onthouden: "Dat is een heel ander verhaal", en ik denk dat ze wel eens gelijk zou kunnen hebben. Blijf op de hoogte, ik kom op een dag terug.

Eén ding was wel duidelijk, Walter en Nita zijn duidelijk een zeer dynamisch stel met hun vingers in veel pap. Nu we het er toch over hebben, Nita moest zich haasten omdat ze een les moest geven, maar voor ze vertrok heb ik nog snel een kiekje kunnen nemen van hen samen grinnikend naast het kippenhok. Kippen, vertelde Walter me, zijn een heel belangrijk onderdeel van het hebben van een boerderij, niet alleen zorgen ze voor lekkere verse eieren, maar hun poep is fantastische mest, en niet te vergeten hoe ze niet anders kunnen dan je laten glimlachen.

Nadat Nita was vertrokken, gingen Walter en ik op weg voor mijn rondleiding over de boerderij, en ik was erg opgewonden om uit te vinden waar ik precies was. Walter wist dat we met deze 'ReNature' pagina geïnteresseerd zijn in het vinden van mensen met ideeën over hoe ze de natuur in Portugal kunnen helpen, en hij nam me mee om me een van de meest opmerkelijke manieren te laten zien waarop hij dit doet.

Hij legde uit dat wanneer mensen normaal gesproken hun bomen kappen of hun land rooien, ze meestal een groot vreugdevuur hebben en dat de rommelige stapels hout en organisch materiaal dan allemaal heel handig in een rookwolk verdwijnen. Maar het punt is dat dit niet erg goed is voor de wereld, want het enige wat dit doet is de koolstof die in deze dingen is opgeslagen terug in de atmosfeer brengen en zo een klein beetje bijdragen aan de opwarming van onze planeet, en wat we echt willen doen is al deze koolstof terug in de grond krijgen waar het hoort - en waar het nuttig kan zijn.

Daartoe laat Walter graafmachines al het dode hout en maaisel van rond de boerderij verzamelen, en gaat zelfs zo ver dat hij organisch 'afval' van andere mensen laat brengen. Dan, met behulp van een versnipperaar (en hij heeft het zelfs over het huren van een groter beest van een machine), snijden ze alles in een veel beter beheersbaar, en kritisch meer afbreekbaar formaat, zodat het in de loop van een paar maanden zal afbreken en veranderen van 'houtachtig afval' in een zeer rijke en gezond uitziende grond, perfect voor verspreiding in Vale da Lamas 'biologische groentetuin', en inderdaad, overal rond de boerderij.

Al dit 'organisch materiaal' doet wonderen op de kleigrond van Vale da Lamas, waardoor deze een goede structuur krijgt en water en microbiologie beter vasthoudt.

Dit alles helpt om groot en sterk op te groeien en wanneer de bomen moeten worden gesnoeid, kunnen de stekken opnieuw worden fijngehakt en terug in de grond worden gestopt, waardoor een mooie kleine cyclus wordt gecreëerd waarbij het enige wat je echt doet is het natuurlijke afbraakproces versnellen, zodat de koolstof niet ontsnapt en gewoon terug de grond in gaat om de planten te helpen groeien.

Dit is de natuurlijke manier, legde Walter uit, om je bodem gezond te houden en hij zei dat het gebruik van kunstmest hetzelfde is als jij en ik aan een infuus leggen in het ziekenhuis. Zeker, dit houdt ons in leven, maar het zorgt ervoor dat onze maag en darmen niet meer werken zoals het hoort. Ons lichaam is gecompliceerd en afhankelijk van een heleboel dingen die in harmonie met elkaar werken, en dat geldt ook voor de bodem, planten en bomen. Je hebt de insecten nodig en je hebt de ontbindende grond nodig en je hebt planten nodig die 'stikstofbinders' zijn, geplant naast planten die 'stikstofverslaafd' zijn, en je hebt grote bomen nodig die schaduw en wortelruimte creëren om hun 'kleine vriendjes' te helpen groeien. Het is een complexe dans waarbij alles elkaar helpt op mysterieuze kleine manieren die we nu pas beginnen te begrijpen. Dit is wat volgens mij de kern is van grote woorden als 'Syntropische Agroforestry' - leren hoe je veel verschillende soorten harmonieus samen kunt laten groeien, net zoals ze dat in de natuurlijke wereld doen.

Later liet Walter me hun 'Syntropische bostuin' zien, die inderdaad een zeer gevarieerde verzameling bomen en planten bevatte die gelukkig samenleefden, en blijkbaar is het een groot succes bij hun stagiaires. Had ik al gezegd dat ze stagiaires hebben? Vale da Lama heeft een stageplaats waar maximaal 5 mensen 6 maanden lang kunnen komen helpen op de boerderij en in ruil daarvoor krijgen ze eten, onderdak en veel 'nuchtere' kennis over natuurlijke landbouwtechnieken, en ze vertrekken met een diploma en hopelijk de wens om wat ze geleerd hebben in de praktijk te brengen en te delen met de rest van de wereld.

En gretige stagiaires zijn best handig om in de buurt te hebben, want er is altijd veel te doen. Dit werd duidelijk toen we uiteindelijk bij hun biologische groentetuin kwamen. Er waren rijen zorgvuldig verzorgde groenten: wortelen, paprika's, aardappelen, broccoli, sla, selderij, prei, uien (eigenlijk alles wat je je kunt voorstellen behalve tomaten, want het is niet de tijd van het jaar) waarmee ze niet alleen zichzelf, de hard werkende en gulzige stagiaires, de mensen en retraites die het Eco-resort bezoeken, kunnen voeden, maar waarmee ze ook een schaal hebben bereikt waarop ze het zich kunnen veroorloven om ze op woensdag en zaterdag op de Lagos-markt te verkopen.

Iets anders dat ze doen heet 'Planned Holistic Grazing', ze hebben een kudde van 20 schapen die echt nuttig zijn voor het beheer van hun land. Het zijn, zoals Walter zegt 'natuurlijke grasmaaiers' en zolang je ze niet te lang op één plek laat (daar komt het 'plannen' en ze in verschillende secties tegelijk omheint (ze hebben een draagbare elektrische omheining), dan maaien ze je gras voor je, wat niet alleen het risico op brand beperkt, maar ook (met al dat stampen) je grond lichtjes 'omploegt' en in hun kielzog een spoor van de meest fantastische mest achterlaat. (Ze hebben ook 2 prachtige ezels, gewoon een leuk weetje).

In principe doen ze heel veel op deze boerderij en ik kan je onmogelijk alles vertellen, en op dit moment is het natuurlijk moeilijk te zeggen wat er wel of niet zal zijn, maar als je geïnteresseerd bent in een retraite of een verblijf in het prachtige eco-resort, stagiair wilt worden of gewoon een rondleiding wilt komen doen, de plek wilt zien en hun beroemde 'Farm to Fork' eten, dan voor details over komende evenementen (evenals prachtige boerderij foto's) volg ze dan op Instagram en Facebook, of gewoon Google hun site Vale da Lama en meer te weten komen.