De studie, gecoördineerd door Ana Cristina Coelho, van het Centrum voor Elektronica, Opto-elektronica en Telecommunicatie (CEOT) van de UAlg, is gepubliceerd in het onlinetijdschrift PLoS ONE en "kadert in een fenomeen dat zich reeds vele jaren voordoet" in Portugal, en met name in de Algarve, maar ook in Spanje en Italië.

Het is gebaseerd op werk waarbij planten in contact zijn gebracht met het micro-organisme dat verantwoordelijk is voor het infecteren van wortels en dat "verantwoordelijk lijkt te zijn voor het langzaam ondermijnen van de vitaliteit van bomen".

"We hebben te maken met een sterke achteruitgang van kurk- en steeneikenbossen en van de montado (bos- en landschapsysteem), en die achteruitgang is in verband gebracht met een aantal factoren. Een van de factoren is in verband gebracht met de interactie met een pathogeen organisme [de oomycet Phytophthora cinnamomi]," vertelde Ana Cristina Coelho aan persbureau Lusa.

De onderzoeker legde uit dat het "pathogene organisme de wortels infecteert" van volwassen bomen, in het veld, en dit "maakt het moeilijk om uit te roeien en te behandelen en ook om het proces te bestuderen" dat leidt tot het verlies van vitaliteit en, uiteindelijk, de dood van deze soorten.

"Het is moeilijk op te sporen, te isoleren, en het zal moeilijk zijn om enige vorm van behandeling op wortelniveau uit te voeren. Maar het is vooral noodzakelijk te bewijzen dat er werkelijk een verband bestaat tussen de vitaliteit van de boom en wat er op wortelniveau gebeurt in verband met deze infectie", betoogde zij.

De UAlg-onderzoekster verduidelijkte dat zij, "onder de vele factoren" die de achteruitgang van de kurkeik veroorzaken, "heeft gewerkt aan de interactie tussen de kurkeik en deze ziekteverwekker".

De studie trachtte te begrijpen of er veranderingen waren in andere delen van de boom, andere dan de wortels, die een relatie zouden kunnen leggen met het organisme dat verantwoordelijk is voor de infectie.

"We hebben de planten acht maanden laten staan, met water en alle voorwaarden om goed te kunnen vegeteren, en toen zijn we na die acht maanden gaan kijken of het echt mogelijk was om enige verandering in de bladeren vast te stellen. Wat we waarnamen was dat er veranderingen in de bladeren waren op het niveau van eiwitten, en er kan een verband zijn tussen de eiwitten die in de bladeren werden vastgesteld en de infectie", voegde hij eraan toe.

Vandaag, zo benadrukte zij, weet men alleen dat een boom in verval is door visuele factoren waar te nemen - het verlies van bladeren, het druipen van vloeistof in de stam of het verschijnen van dorre takken aan de uiteinden. De achteruitgang "gaat zeer langzaam, het kan 10 tot 15 jaar duren" voordat hij kan worden opgespoord.

De ingewikkelde detectie wordt gemotiveerd door het feit dat er ook verschillende andere factoren zijn die het verschijnen van het probleem kunnen beïnvloeden, zoals klimatologische, en maakt het moeilijk om te bevestigen of de boom goed groeit, dan wel of hij geïnfecteerd is, "omdat men nooit zal kunnen weten in welke mate de rhizosfeer van een boom - het geheel van wortels of wortelstelsel - geïnfecteerd is".

Hoewel er geen cijfers beschikbaar zijn om dit probleem te meten, zei de UAlg-onderzoeker dat "visueel het meest getroffen gebied de Algarve is", waar er "een percentage bomen is met zeer, zeer sterke symptomen", en "gebieden waar al een grote verdwijning van bomen is", maar het probleem is ook geregistreerd in Spanje en Italië.