De opvolger van de NAVO, die via Zoom schuchter op het toneel is gekropen, is afgelopen vrijdag in het openbaar verschenen.

Hij heet de Quadrilaterale Veiligheidsdialoog - afgekort de 'Quad'. Het is bedoeld om voor China te zijn wat de NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie) was voor de oude Sovjet-Unie: een alliantie om het "kwade regime", dat zich nu in Peking bevindt, af te schrikken en in bedwang te houden, totdat het uiteindelijk ineenstort.

De kern van het viertal wordt gevormd door landen die de afgelopen 75 jaar allemaal tegen China hebben gevochten: de Verenigde Staten en Australië (in de Korea-oorlog), Japan (voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog), en India (sporadische grensoorlogen).

Het was de militaristische premier Shinzo Abe van Japan die Quad 1.0 oorspronkelijk in 2007 voorstelde, maar nieuwe Australische, Amerikaanse en Japanse leiders schoven het in 2008 terzijde. Donald Trump lanceerde het opnieuw als onderdeel van zijn anti-Chinese beleid in 2017, en deze keer waren de andere voormalige spelers er ook voor in. Joe Biden heeft net laten weten dat hij ook aan boord is voor Quad 2.0.

De meeste 'usual suspects' (de andere NAVO-leden) willen ook meedoen als speler, of op zijn minst als plaatsvervanger: een Canadees oorlogsschip voer in januari door de Straat van Taiwan, en Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en Nederland zullen later in het jaar allemaal oorlogsschepen inzetten in de Indo-Pacific regio.

Maakt de "NAVO in Azië" zich werkelijk op voor een nieuwe decennia durende koude oorlog en/of een mogelijke hete oorlog? Elke kernwapenmogendheid, behalve Israël en misschien Rusland, zou deel uitmaken van deze confrontatie, en er zijn veel meer potentiële brandhaarden in de regio Azië-Stille Oceaan dan er ooit in Europa waren.

Deze nieuwe alliantie zal in veel landen werkgelegenheid bieden aan een generatie militaire professionals en een strategische reden zijn om geld in hun wapenindustrie te pompen. Maar de drijfveer is niet alleen de gebruikelijke overdreven "dreigingsevaluatie" van het leger.

Er is absoluut geen bewijs dat China van plan is ergens binnen te vallen (behalve Taiwan, waarvan alle leden van het Quad erkennen dat het technisch gezien deel uitmaakt van China). In feite is, afgezien van kleine grensconflicten, geen enkel Chinees regime, communistisch of anderszins, ook maar ergens in de afgelopen eeuwen binnengevallen. Dus waarom zorgen maken?

Er is hier iets aan het werk dat ouder en dieper is. Het is de eeuwenoude "machtsevenwicht"-strategie die rond 2500 v. Chr. onder de Sumerische stadstaten ontstond en sindsdien de internationale politiek grotendeels heeft gedomineerd.

Alle grote mogendheden in een bepaalde regio (Mesopotamië 3.500 jaar geleden), of werelddeel (Europa 350 jaar geleden) of zelfs de hele wereld (NAVO vs. de Sovjet-Unie 35 jaar geleden) zien elke andere grote mogendheid als een potentiële vijand. En de geschiedenis leert dat de vriend van vandaag de vijand van morgen kan zijn, dus je moet altijd sterker zijn.

In het bijzonder maken landen zich zorgen over een opkomende grote mogendheid die groot genoeg zou kunnen worden om het geheel te verstoren - Spanje in de 17e eeuw, Frankrijk in de 18e, Groot-Brittannië in de 19e, Duitsland in het begin van de 20e eeuw, Rusland in de latere 20e - en sluiten daar bondgenootschappen tegen.

Deze afspraken zijn meestal uitgelopen op grote oorlogen, maar de laatste tijd niet zo erg: veertig jaar Koude Oorlog tegen de Sovjet-Unie eindigde zonder een 'wereldoorlog'. Nu is de groeiende macht van China groot genoeg om het wiel opnieuw in beweging te brengen, en het land zou zich volkomen heilig moeten gedragen om de anderen ervan te weerhouden het op de aloude manier aan te pakken.

Er zijn aspecten van het Chinese communistische regime die inderdaad "slecht" zijn: zijn gedrag tegenover etnische minderheden in Xinjiang en Tibet, bijvoorbeeld, en ook tegenover andersdenkenden onder zijn eigen Chinese bevolking. Het schenden van verdragen in Hongkong en het bouwen van militaire bases op betwiste eilanden in de Zuid-Chinese Zee in strijd met het internationaal recht zijn evenmin "vertrouwenwekkende maatregelen".

Maar er is geen behoefte aan deze Quad-alliantie. Het is even ongeloofwaardig te geloven dat China nu een land buiten zijn grenzen zou binnenvallen (behalve Taiwan, natuurlijk) als te denken dat de Sovjet-Unie ooit serieus zou hebben overwogen West-Duitsland binnen te vallen. De Quad is een verspilling van tijd en middelen, en (gezien nucleaire wapens met veel triggers) een onnodig risico.

Eén trap na, echter. Zijn de adviseurs van Biden sluw genoeg om te beseffen (a) dat China onder de huidige leiding uiteindelijk Taiwan zal binnenvallen en zeker zal winnen; (b) dat het suïcidaal gevaarlijk zou zijn voor de VS om in te grijpen; en (c) dat alle huidige en toekomstige bondgenoten van Amerika er net zo over denken?

In dat geval zou hun werkelijke doel kunnen zijn de schuld te spreiden: zij zouden liever één van de Quad-groep zijn die Taiwan in de steek laat, dan alleen de schuld te dragen?
Maar ik vermoed dat zij niet zo slim zijn.


Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer