Volgens een studie van de Calouste Gulbenkian-Stichting: "In Portugal is de landbouwsector verantwoordelijk voor 75 procent van al het gebruikte water, een cijfer dat in contrast staat met het gemiddelde in de Europese Unie (24 procent) en zelfs hoger is dan het wereldgemiddelde (69 procent)".

In de studie "Watergebruik in Portugal - kijken, begrijpen en handelen met de belangrijkste spelers", die in opdracht van de stichting is uitgevoerd door C-Lab - The Consumer Intelligence Lab, wordt echter geconstateerd dat dit percentage overeenkomt met dat van landen rond de Middellandse Zee, zoals Spanje (79 procent) en Griekenland (81 procent), en dat de niveaus ontstaan door het bestaan van irrigatie.

In deze teelten vervangt irrigatie het gebrek aan regen en compenseert het de hitte die in warme seizoenen wordt ervaren.

In 2016 kwam het geïrrigeerde landbouwareaal in het land "ongeveer overeen met de grootte van de regio Algarve", wat overeenkomt met 5 procent van het nationale grondgebied.

Regenlandbouw bepaalt echter nog steeds het grootste deel van het landbouwoppervlak in Portugal.

Volgens dezelfde analyse beschikt 71 procent van de landbouwers niet over een watermeter, en wordt deze hulpbron hoofdzakelijk onttrokken aan boorgaten, vijvers, putten en andere structuren (56 procent).

Dit wordt gevolgd door openbare toegang (35 procent), via dammen en andere irrigatie-infrastructuur), en door particuliere collectieve (9 procent), d.w.z. gedeeld met andere boeren of verenigingen.

Openbare dammen bedienen een derde van het geïrrigeerde gebied, maar "de Alqueva-dam heeft de afgelopen jaren een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de irrigatie, waarbij de Alentejo ongeveer de helft van het geïrrigeerde gebied van het land voor zijn rekening neemt", aldus het rapport.

Wat waterschaarste betreft, bleek uit de studie, gebaseerd op de "Water Exploitation Index" van de VN, dat de situatie in Portugal over het algemeen "niet problematisch" is, hoewel in deze indicator geen rekening is gehouden met het effect van klimaatverandering en verbruiksprognoses.

In de tegenovergestelde richting wijst de analyse van het World Resources Institute voor 2040, waarin de hypotheses in kwestie zijn opgenomen, erop dat 33 landen te maken zullen krijgen met "extreem hoge risico's op waterstress", wat zich voordoet wanneer de wateronttrekking voor consumptie groter is dan 80 procent van de gemiddelde jaarlijkse beschikbaarheid van het land.

Noord-Afrika en het Midden-Oosten springen er in deze waarschuwing uit.

Met een "hoog risico", d.w.z. wanneer het waterverbruik tussen 40 % en 80 % van de beschikbaarheid ligt, worden 26 landen genoemd, waaronder Portugal.

Per regio vertoont het gebied beneden de Taag het hoogste risiconiveau "en het is juist in de Alentejo en de Algarve waar in de loop van de 20e eeuw de grootste en ernstigste droogteperioden zijn geregistreerd".

"Wat de overgang naar een duurzamere landbouw in termen van waterbesparing betreft, zegt 65 procent van de landbouwers een druppelirrigatiesysteem te gebruiken, maar slechts 3 procent van de ondervraagden heeft meer geavanceerde maatregelen voor waterbeheer genomen.

"Van degenen die nieuwe technologieën hebben ingevoerd, heeft de overgrote meerderheid (85 procent) gegarandeerd water te besparen, een bewijs dat nog significanter wordt voor degenen die sproeiers gebruiken".

In dezelfde zin beweerde ook 85 procent van de landbouwers minder energie uit te geven door de irrigatie te optimaliseren, terwijl 66 procent minder meststoffen uitgeeft en 77 procent tijd bespaart door gebruik te maken van computer- of mobiele telefoonbediening.

"Mobiliseren voor een verandering die een sterke technologische component heeft en het delen van kennis vereist, en 86 procent van de landbouwers is het erover eens dat er vandaag meer informatie wordt gedeeld dan 10 jaar geleden," merkte hij op.

In Portugal ging het aantal landbouwbedrijven van 416.000 in 1999 naar 259.000 in 2016, volgens gegevens van het Nationaal Instituut voor de Statistiek (INE), die in de studie worden geciteerd.

De gemiddelde grootte van de bedrijven bedroeg 9,3 hectare in 1999, een cijfer dat is gestegen tot 14,1 hectare in 2016.

Voor de voorbereiding van deze studie werden 52 interviews afgenomen, wat resulteerde in meer dan 100 uur aan gesprekken.

Daarnaast omvatte de kwalitatieve studie een steekproef van 15 landbouwers die op het Portugese vasteland wonen, hun gewassen irrigeren en de productie op de nationale of internationale markt verkopen.

De kwantitatieve studie had betrekking op een steekproef van 335 personen (nationale steekproef) en nog eens 155 (om "statistische relevantie en een diepgaandere analyse van de regio's Centre, Alentejo en Algarve" te garanderen).