Door middel van debatten, concerten, kunsttentoonstellingen en meer, wil het festival de stemmen van deze gemeenschap kracht bijzetten.

Creëren, verbinden en ondersteunen. Dat is waar het bij Rama em Flor allemaal om draait. Toen Daniela Ribeiro en Rodrigo Araújo in 2016 met dit festival begonnen, was het idee om een gemeenschap - die al nadacht over queer kwesties - te verzamelen en hen meer zichtbaarheid te geven door een platform te creëren waar ze hun werk kunnen laten zien, hun gedachten kunnen uiten en hun stem kunnen verheffen. Geïnspireerd door het Ladyfest, dat in 2000 ontstond uit de riot grrrl-beweging, wilden de bedenkers van Rama em Flor hier in Lissabon een festival organiseren dat het feminisme en de queercultuur viert door middel van transdisciplinaire, heterogene en inclusieve programma's.

Toen Daniela en Rodrigo besloten verder te gaan met het idee, wilden ze een naam vinden die aansloot bij hun Portugese wortels: "Rama em Flor kan geassocieerd worden met wilde planten en bloemen die ontluiken en bloeien. Het is ook een manier om te verwijzen naar een groep vegetatie/flora die irrelevant of onzichtbaar wordt geacht", vertellen Beatriz, Daniela en Raquel, de coördinatoren van het festival. Bloemen worden al lang geassocieerd met sociale en feministische strijd. Rama em Flor kan veel dingen betekenen voor verschillende mensen "maar de naam zal altijd verbonden zijn met strijd, groei, continuïteit en vereniging", benadrukt het team.

Rama em Flor is een lokaal festival gemaakt door de mensen, voor de mensen. Het festival vertelt de verhalen van de ervaringen van de queer gemeenschap in de stad. "Het is belangrijk omdat het probeert zichtbaarheid te geven aan mensen en onderwerpen die slechts tot een klein deel van de samenleving behoren", leggen de drie vrouwen uit. "We laten ons gelden als een vertegenwoordiger van feministische en queer kwesties en proberen deze te integreren in [de algemene samenleving]."

De komende drie maanden organiseert het intersectionele festival concerten, kunsttentoonstellingen en debatten rond rassenkwesties, transzorg, netwerken, ecofeminisme en queer curatorschappen. "Ons doel is om verbindingen te creëren tussen mensen, hetzij door het delen van artistiek werk, het verbinden van kunstenaars, ideeën of ervaringen die verband houden met het queer zijn en uit minderheidsgemeenschappen", vertelt het drietal.

"Er is een sociale verantwoordelijkheid om Rama te laten gebeuren"

Een festival, een gemeenschap, maar bovenal is Rama een veilige ruimte voor collectieve reflectie, dialoog en delen, op een vrije en inclusieve manier. Het belangrijkste doel van de coördinatoren is om "de vertegenwoordiging van vrouwen, transgenders, niet-binaire en niet-blanke vrouwen te vergroten, aan te zetten tot politiek bewustzijn, burgerlijke activiteit en vrijheid van genderidentiteiten en -expressies aan te moedigen". De groep gelooft dat een drijvende kracht van verenigde stemmen tot vooruitgang leidt: "We zijn allemaal vrienden en politiek geëngageerd, we geloven in verandering en evolutie. Rama em Flor is niets meer dan dit geloof in de mogelijkheid dat het collectief een verschil kan maken. We voelen bijna dat er een behoefte is, dat er een sociale verantwoordelijkheid is om Rama te laten gebeuren".

Maar verandering komt niet gemakkelijk... of gratis. Dit jaar heeft Rama em Flor financiële steun gekregen van de gemeente Lissabon, in het kader van de RAAML (Verordening voor de toewijzing van steun door de gemeente Lissabon). Het is een steunregeling voor entiteiten die zich inzetten voor de bevordering van het welzijn en de levenskwaliteit van de bevolking, door de uitvoering van programma's, projecten of activiteiten die het gemeentelijk belang dienen. Het team van Rama heeft deze financiële steun aangevraagd en gewonnen. Het bedrag is echter erg laag", zeggen ze: "Het dekt nog geen 15 procent van de totale begroting van het festival, maar het is een belangrijke hulp en gelukkig hebben we die gekregen. De rest van de uitgaven vullen we met andere partnerschappen".

Om de rest van het festival te financieren heeft Rama em Flor op 15 mei een inzamelingsactie georganiseerd, waarbij genoeg geld werd ingezameld om de productiekosten te dekken van een groot evenement dat ze aan het plannen zijn. "Geleidelijk aan zijn we in staat oplossingen te vinden om het festival te laten plaatsvinden", vertellen Beatriz, Daniela, en Raquel me. "Natuurlijk, als we een heel groot budget hadden om alles te beheren, zou het makkelijker zijn, maar als gemeenschapsfestival zonder winstoogmerk zijn alle partnerschappen die we aangaan belangrijke banden die ontstaan en die ons in staat stellen om deze kwesties onder de aandacht te brengen".

In een ondersteunende omgeving zoals Rama em Flor, zijn banden heilig. Met de pandemie en de verplichte avondklok werd het Beatriz en Daniela duidelijk dat ze "de banden met de gemeenschap niet konden verliezen, in een tijd waarin alles draaide om afstand, en de onmogelijkheid om elkaar aan te raken of te ontmoeten". Gelukkig kunnen artiesten, deelnemers en iedereen die het festival bezoekt de verloren tijd inhalen met drie maanden van politieke, sociale en culturele evenementen.

Gezien de huidige situatie hebben de coördinatoren van Rama besloten één evenement per dag te organiseren, in plaats van drie of vier zoals bij vorige edities. Ook hebben zij besloten alle evenementen tot het weekend te beperken: "Het was zinvol het festival in de loop van de tijd te verdunnen, te vertragen en uit te breiden zonder het team of de ruimten te overbelasten. De terugkeer naar het sociale en culturele leven is niet voor iedereen even gemakkelijk na zo lang van alles weg te zijn geweest. Op deze manier kunnen we garanderen dat er genoeg tijd en ruimte is voor meer mensen om zich bij Rama em Flor aan te sluiten".