De laatste schattingen van het Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME), gepubliceerd in het verslag dat op 25 juni is vrijgegeven, geven aan dat 11,7 procent van de sterfgevallen die zich in 2019 in Portugal voordeden, te wijten waren aan tabak.

Van de 13.559 geregistreerde sterfgevallen waren de meeste mannen (10.815), aldus het verslag, waarbij geschat wordt dat 1.771 sterfgevallen het gevolg waren van blootstelling aan omgevingsrook (561 aan hart- en vaatziekten, 425 aan infecties van de luchtwegen, 312 aan chronische aandoeningen van de luchtwegen, 242 aan diabetes mellitus type 2 en 220 aan kanker).

Het hoogste percentage sterfgevallen als gevolg van roken werd geregistreerd in de leeftijdsgroep van 50 tot 69 jaar (24,8 procent).

In het verslag van het nationale programma voor de preventie van tabakscontrole (PNPCT) worden gegevens van de regionale gezondheidsdiensten (ARS) aangehaald waaruit blijkt dat in 2020 6.129 gebruikers werden gezien bij de eerste consulten voor het stoppen met roken, wat een relatieve daling van 51,7 procent betekent in vergelijking met het voorgaande jaar.

"Sommige consulten hielden alleen de follow-up van reeds ingeschreven gebruikers in stand, en accepteerden geen eerste gebruikers", benadrukt hij.

In datzelfde jaar werden 25.486 intensieve ondersteuningsconsulten voor stoppen met roken gehouden in Agrupamento de Centros de Saíde (ACES) en ziekenhuisdiensten, een daling van 39,2 procent in vergelijking met 2019.

In de 152 consultatieplaatsen die in 2020 actief bleven, werd de dienst in 62,8 procent van de uitgevoerde consulten face-to-face uitgevoerd, volgens de gebruikelijke patronen, terwijl de rest werd uitgevoerd met middelen op afstand, zoals videoconferentie of telefoon.

Gezien deze gegevens concludeert het DGS dat "de pandemie zowel de vraag naar hulp bij het stoppen met roken als de reactiecapaciteit van de NHS heeft verminderd, met name op het niveau van de PHC [eerstelijnsgezondheidszorg], als gevolg van de mobilisatie van professionals bij deze consulten voor de reactie op de SARS-CoV-2-pandemie".

Wat de preventiewerkzaamheden op lokaal niveau betreft, werden in 2019 268 gestructureerde, op de gemeenschap gerichte preventie-initiatieven tegen roken uitgevoerd.

In totaal werden 192.013 mensen bereikt, waaronder 86.523 schoolgaande kinderen en jongeren, aldus het verslag, waarin wordt benadrukt dat "als gevolg van de pandemische situatie, er in 2020 een duidelijke daling was van het aantal uitgevoerde activiteiten (54) en de bereikte populatie (14.651 mensen, waaronder 2.616 van schoolgaande leeftijd).

Het directoraat-generaal Gezondheid voegt daar in een verklaring aan toe dat de Covid-19-pandemie weliswaar "een aanzienlijke impact" heeft gehad, vertaald door de daling van het aantal locaties en consulten voor stoppen met roken, maar dat stoppen met roken met gedragsmatige ondersteuning en farmacologische behandeling het succes van de pogingen aanzienlijk verhoogt.

Voor de komende twee jaar definieert de DGS in zijn strategische richtsnoeren "de uitvoering van grootschalige communicatiecampagnes, een algeheel verbod op tabaksreclame, -promotie en -sponsoring of zelfs ondersteuning bij het stoppen met roken, namelijk door middel van korte counseling in de eerstelijnsgezondheidszorg of het gebruik van SNS 24".