Deze oproepen van António Guterres werden door de Afghaanse functionaris bij de Verenigde Naties tijdens een vergadering van de Veiligheidsraad overgenomen en opgeëist, meldt persbureau AFP.

"We dringen er bij de Taliban op aan om dit moment aan te grijpen en het vertrouwen en de goodwill van de internationale gemeenschap te winnen door de fundamentele mensenrechten te erkennen - en te verdedigen - die toebehoren aan alle meisjes en vrouwen," benadrukte de Portugese diplomaat.

De VN-functionaris sprak zijn "diepe bezorgdheid" uit over recente berichten van willekeurige arrestaties en ontvoeringen van activisten, en riep "krachtig" op tot hun vrijlating.

Naseer Ahmad Faiq, de huidige VN-ambtenaar in Afghanistan sinds het vertrek medio december van een door de Taliban ontslagen diplomaat, voerde aan het eind van de bijeenkomst het woord en verzekerde te spreken "namens het Afghaanse volk" en niet namens de voormalige regering die in augustus omvergeworpen werd.

"Ik vraag de Taliban een einde te maken aan de door NGO's gemelde schendingen van de mensenrechten, vrouwen toe te staan te werken en de deuren van scholen en universiteiten te openen voor meisjes", zei hij.

De diplomaat riep de Taliban ook op om informatie te verstrekken over de verblijfplaats van activisten die onlangs zijn verdwenen en om hen "onmiddellijk vrij te laten".

Ahmad Faiq vroeg de Veiligheidsraad ook een "internationale conferentie bijeen te roepen om intra-Afghaanse kwesties te bespreken" met als doel "de vorming van een inclusieve en verantwoordelijke regering, hervorming van de grondwet en de Afghanen in staat stellen hun leiders te kiezen door middel van verkiezingen".

De secretaris-generaal van de VN had er eerder bij de "internationale gemeenschap op aangedrongen haar steun voor het Afghaanse volk te versterken", met name door de in Washington door de Wereldbank en de Verenigde Staten bevroren fondsen vrij te geven, op een moment dat het land in het Midden-Oosten "op het randje van de afgrond" staat.

"Meer dan de helft van de Afghanen lijdt extreme honger en sommige gezinnen verkopen hun baby's om voedsel te kunnen kopen", waarschuwde de Portugees.

Ook de Chinese ambassadeur bij de VN, Zhang Jun, gaf commentaar op deze extreme situatie en onthulde dat een vrouw "haar twee dochters en een nier verkocht" om haar gezin te kunnen voeden.

"Het is een menselijke tragedie", stelde hij vast, waarbij hij de Verenigde Staten impliciet opriep om de "unilaterale sancties" op te heffen en Afghanistan toegang te geven tot fondsen.

De VS hebben bijna 9,5 miljard dollar (8,3 miljard euro) aan reserves van de Afghaanse centrale bank geblokkeerd, wat gelijk staat aan de helft van het bruto binnenlands product (bbp) van het land in 2020.

Ook het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank hebben hun activiteiten in Afghanistan stopgezet en in augustus de hulp en 300 miljoen euro aan nieuwe reserves van het IMF opgeschort.

Volgens António Guterres moet de Afghaanse economie "nieuw leven worden ingeblazen" met meer geld.

"Als er niets gebeurt, zullen er levens verloren gaan en zullen de wanhoop en het extremisme toenemen", terwijl een "ineenstorting van de Afghaanse economie zou kunnen leiden tot een massale uittocht van mensen die het land ontvluchten", waarschuwde hij.

Afghanistan heeft te kampen met een ernstige economische crisis als gevolg van voedseltekorten en groeiende armoede, die nog is verergerd door het aan de macht komen van de Taliban in augustus.

Het land in het Midden-Oosten heeft ook te kampen met een ernstige geldnood nadat internationale donoren de hulp hebben opgeschort die 20 jaar lang de overheidsbegroting had ondersteund.