Immunosenescentie (verminderde auto-immuniteit die met het ouder worden gepaard gaat) houdt ook verband met de verzwakking van de immunologische stimulans van vaccins en vervolgens met een afname van de effectiviteit ervan bij ouderen. Infectieziekten die door vaccinatie kunnen worden voorkomen, zijn een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen, waardoor gezond ouder worden in het gedrang komt. Infecties en decompensatie van reeds bestaande comorbiditeiten worden geassocieerd met de noodzaak tot ziekenhuisopname, verslechtering van de functionele capaciteit en broosheid met verminderde levenskwaliteit en het risico van opname in een instelling. Vaccinatie is momenteel een van de belangrijkste kosteneffectieve strategieën voor de primaire preventie van infectieziekten en vormt een groeiende prioriteit voor de volksgezondheid.


De beschikbaarheid van vaccins met een goed veiligheidsprofiel, die doeltreffend zijn en goed worden verdragen, samen met het bewijs van hun nut voor ouderen, rechtvaardigt hun integratie in de klinische praktijk die gericht is op de behoeften van ouderen. Hierdoor zal de prevalentie van infectieziekten en van de zorg en de economische last voor de gezondheidsdiensten verminderen. Desondanks is een groot deel van de oudere bevolking nog steeds niet voldoende geïmmuniseerd volgens de huidige aanbevelingen, hetgeen resulteert in een lage vaccinatiegraad in deze leeftijdsgroep.


Gezien de leeftijdsgroep beveelt het Nationaal Immunisatieprogramma alleen levenslange vaccinatie tegen tetanus en difterie aan. Het directoraat-generaal Gezondheid beveelt echter ook vaccinatie tegen influenza aan bij personen van 60 jaar en ouder. Op basis van de huidige aanbevelingen van het Raadgevend Comité voor immunisatiepraktijken adviseert het Centrum voor Geriatrische Studies van de Portugese Vereniging voor Interne Geneeskunde ook de vaccinatie van ouderen tegen infecties met Streptococcus pneumoniae en herpes zoster.


Ernstige bijwerkingen waarvan bekend is dat zij verband houden met vaccins zijn zeldzaam of zeer zeldzaam, evenals contra-indicaties voor vaccinatie. Wel bestaat de mogelijkheid van lipothymie (flauwvallen of krachtsverlies) of, zeer zelden, een anafylactische reactie (ongeveer 1 geval per miljoen toegediende vaccins). Daarom wordt aangeraden ten minste 30 minuten te wachten voordat men vertrekt. De meest voorkomende bijwerkingen van vaccins zijn milde reacties op de injectieplaats; systemische reacties, zoals koorts, komen minder vaak voor.


In tegenstelling tot kinderen, voor wie er welomschreven immunisatieprogramma's bestaan, is er voor ouderen geen specifiek nationaal vaccinatieplan. Dit heeft geleid tot een lage vaccinatiegraad in deze leeftijdsgroep.


Infectieziekten zijn een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij de oudere bevolking en sommige ervan kunnen door vaccins worden voorkomen. Infecties van de lagere luchtwegen zijn de vierde doodsoorzaak in de ontwikkelde landen en komen drie keer zo vaak voor bij mensen ouder dan 60 jaar. Met name pneumokokken pneumonie is een belangrijke doodsoorzaak bij ouderen, en vaccins voorkomen de ernstigste vormen van deze ziekte.


De momenteel beschikbare vaccins bieden voldoende mogelijkheden om de last van infectieziekten bij ouderen te verminderen, ongeacht of zij thuis wonen of niet. Het doel is ziekenhuisopnames en functionele achteruitgang met de daaruit voortvloeiende vermindering van de levenskwaliteit te voorkomen.

HPA Grupo Saude - Tel: + 351 282 420 400