De uitspraak is de eerste in zijn soort in het Verenigd Koninkrijk en zorgde onlangs voor internationaal nieuws omdat lijkschouwers eerder hebben geweigerd luchtverontreiniging de schuld te geven van een sterfgeval.

Dat zette me aan het denken hoe gelukkig we zijn dat we in de Algarve wonen, we hebben een van de schoonste, minst vervuilde lucht in Europa. De schoonste steden in Europa in termen van luchtkwaliteit in 2020 en 2021 waren Umeå in Zweden, en Faro en Funchal volgens de bijgewerkte European city air quality data viewer die het Europees Milieuagentschap (EEA) onlangs publiceerde.


Zou de Algarve echt nummer één kunnen worden?

Dat geeft Portugal, met name de Algarve en Madeira, twee van de drie. Er zijn veel factoren die ons aan de leiding brengen, niet in het minst frisse Atlantische lucht, weinig wegverkeer en een goed evenwicht van de natuur. Faro (nr. 2 op de Europese ranglijst) wordt genoemd omdat daar het enige meetstation is gevestigd. Als het meetstation niet in de buurt van een grote stad en een internationale luchthaven was gevestigd, waren we misschien wel nummer 1 geweest. Madeira staat op nummer 3. De berekeningen zijn gebaseerd op fijne stofdeeltjes in ug/m3. Een beetje technisch, maar het staat voor fijnstof (ook wel deeltjesvervuiling genoemd): de term voor een mengsel van vaste deeltjes en vloeibare druppels die in de lucht voorkomen. Sommige deeltjes, zoals stof, vuil, roet of rook, zijn groot of donker genoeg om met het blote oog te zien. Andere zijn zo klein dat ze alleen met een elektronenmicroscoop kunnen worden waargenomen. Dat ze zo klein zijn, betekent niet dat ze er niet zijn en dat je ze kunt inademen.


Umeå, nr. 1, zit op 3,1 deeltjes in de materie. Faro (Algarve) zit op 3,6, Funchal (Madeira) op 3,9. Een zeer lage aanwezigheid van verontreinigende stoffen. Om dit in perspectief te plaatsen: Londen kan een waarde van 21 μg/m halen, zeven keer zoveel verontreinigende stoffen in de lucht als de Algarve. Vergelijk de verkeersniveaus in Londen met die in de Algarve en u begrijpt waarom. Daar komt nog bij dat ze geen frisse Atlantische lucht krijgen. Lissabon scoort een 8,7 terwijl het gebied rond Porto een 8,1 scoort.


Pas op voor de microdeeltjes

Sommige deeltjes zijn gevaarlijker dan andere. Deeltjes zoals stof, roet, vuil of rook, zijn groot of donker genoeg om zichtbaar te zijn. Maar de schadelijkste deeltjes zijn minuscule deeltjes, bekend als PM10 en PM2.5. PM2.5-deeltjes zijn onzichtbaar voor het blote oog en klein genoeg om door de longen, in de bloedbaan en in uw organen te komen. Over het algemeen zijn ze afkomstig van de verbranding van vaste en vloeibare brandstoffen, door elektriciteitsopwekking, huishoudelijke verwarming en motoren in voertuigen. Luchtverontreiniging is een ernstig risico voor onze gezondheid, we moeten dit serieus nemen.


Ozon uit de zee is goed voor ons, of niet

Volgens de BBC Science Focus "is het waarschijnlijk beter dan het inademen van stadssmog, maar dat betekent niet noodzakelijk dat het inademen van zeelucht bijzondere voordelen voor de gezondheid heeft".

Wij hebben altijd geloofd dat ozon uit de zee echt goed voor ons is. BBC Science Focus zei verder: "Dat is het niet, in het bijzonder. In het Victoriaanse Engeland kregen badplaatsen een reputatie voor de gezondheidsbevorderende kwaliteiten van de lucht, maar dit was misschien alleen maar relatief ten opzichte van de uitgesproken ongezonde stadssmog van die tijd. Het idee dat ozon of jodium in fysiologisch significante concentraties kunnen worden ingeademd, is in ieder geval ongegrond. In feite wordt de unieke 'bracing' geur van de zee veroorzaakt door dimethylsulfide, geproduceerd door kustbacteriën.

Dit is niet bepaald goed voor je, maar het is over het algemeen in zeer lage concentraties aanwezig. Vorig jaar bleek echter uit een studie dat zeezout kan reageren met chemische stoffen in mariene uitlaatgassen, waardoor de luchtverontreiniging zelfs verergert. Dus de lucht rond een drukke haven is misschien zelfs minder gezond dan in een stad".


Geef de Victorianen de schuld

Van oudsher werd gedacht dat zeelucht gezondheidsvoordelen bood door zijn unieke geur, die de Victorianen toeschreven aan ozon. Meer recentelijk is vastgesteld dat de chemische stof die verantwoordelijk is voor een groot deel van de geur in de lucht langs bepaalde kusten dimethylsulfide is, vrijgekomen door microben.

Zouten lossen over het algemeen niet op in de lucht, maar kunnen in de vorm van zwevende deeltjes door zeestralen worden meegevoerd.

In het begin van de 19e eeuw werd een lagere prevalentie van ziekten in kustgebieden of op eilanden toegeschreven aan de zeelucht. Dergelijke medische overtuigingen werden vertaald in de literatuur van Jane Austen en andere auteurs.

Later die eeuw leidde dit geloof tot de oprichting van badplaatsen voor de behandeling van tuberculose, en de medische overtuiging van de doeltreffendheid ervan duurde voort tot in de 20e eeuw. De kwaliteit van de zeelucht werd echter vaak aangetast door de vervuiling van hout- en kolengestookte schepen. Tegenwoordig zijn deze brandstoffen verdwenen en vervangen door hoogzwavelige olie in dieselmotoren, die sulfaataerosolen produceren.

Niet iedereen is het hiermee eens. Publiciteit voor een hotel aan zee (bevooroordeeld?) beweert dat de voordelen van zeelucht ook van onschatbare waarde zijn. Ze bevat microscopisch kleine druppeltjes zeewater die verzadigd zijn met micronutriënten, ozon en zuurstof. Na het inademen van zeelucht worden door chemische reacties microben vernietigd. Om alle voordelen van de zee ten volle te ervaren, is het echter noodzakelijk om niet de standaard 10-14 dagen, maar minstens 4-6 weken op het strand door te brengen. Klinkt goed.


Verschillende factoren maken de Algarve koploper op het gebied van schone lucht

Het lijkt duidelijk dat ozon niet verantwoordelijk is voor onze schone lucht. Weinig fabrieken, en die we hebben zijn klein, weinig verkeer, een overvloed aan platteland en bomen, dit alles draagt bij tot de schoonste lucht in Europa. Dat is heel goed voor onze gezondheid. Nog een goede reden om diep te ademen en te ontspannen.


Author

Resident in Portugal for 50 years, publishing and writing about Portugal since 1977. Privileged to have seen, firsthand, Portugal progress from a dictatorship (1974) into a stable democracy. 

Paul Luckman