De gevechten zijn bloedig geweest, want het Ethiopische leger is veel groter, maar het Tigrayaanse leger is professioneler en vastberadener. Het heeft niet alleen heel Tigray bevrijd, behalve het uiterste westen, maar ook ongeveer een derde van het naburige Amhara, de provincie die de historische kern vormt van het Ethiopische rijk.

Zeven miljoen Tigrayanen die het leger van een land met 110 miljoen inwoners verslaan lijkt misschien vreemd, maar Ethiopië is een lappendeken van verschillende etnische groepen, talen en godsdiensten die in het verleden bijeen werd gehouden door een gecentraliseerde monarchie of een dictatuur die werd gesteund door meedogenloos militair geweld. Tot voor kort was het Tigray dat voor die macht zorgde.

De Tigrayanen verdienden die taak door de meest effectieve guerrilla te vormen in de lange strijd om het voormalige communistische regime, de Derg, omver te werpen. Zij hebben die rol omgezet in een etnische dictatuur die van 1991 tot enkele jaren geleden heeft geduurd. Maar de andere etnische groepen verenigden zich toen om een nieuwe eerste minister te installeren, Abiy Ahmed, die begon met de ontmanteling van die corrupte autocratie.

Hij deed dat, maar de militaire elite van Tigray trok zich terug in haar eigen land en mokte. Het was een goed bewapende mokersstreek, want bijna de helft van het Ethiopische leger was in Tigray gestationeerd, en het bestond grotendeels uit etnische Tigrayanen. Toen duidelijk werd dat Abiy's project om de oude etnische pikorde te vernietigen niet bespreekbaar was, kwamen ze in opstand.

Dit was allemaal tamelijk onvermijdelijk, maar toen besloot de Ethiopische premier om Tigray binnen te vallen en voorgoed een einde te maken aan het probleem. Dat kon niet anders dan slecht aflopen voor Ethiopië, want hij deed een rechtstreekse aanval op wat praktisch een Afrikaans Sparta is.

Het leger van Tigray trok zich enige tijd terug uit de steden van de provincie, en in november vorig jaar verklaarde Abiy Ahmed de oorlog voor beëindigd. Maar de Tigrayaanse leiders waren juist bezig hun troepen te mobiliseren, en in juni voerden zij een tegenaanval uit. De Ethiopische troepen sloegen op de vlucht, en het grootste deel van Tigray werd zonder slag of stoot bevrijd.

Als het hierbij was gebleven, zou een soort Ethiopische staat hebben overleefd, zij het met een half afgesneden Tigray, maar Abiy maakte vervolgens de ernstige fout zijn toevlucht te nemen tot een blokkade om de Tigrayanen uit te hongeren. Veel mensen in het door land ingesloten Tigray zijn nu dicht bij hongersnood, maar hun leiders hebben daarop gereageerd met een invasie in de Amhara-provincie.

Zij bevinden zich nu op aanvalsafstand van de wegen die 95% van het Ethiopische import- en exportverkeer tussen Addis Abeba en de haven van Djibouti vervoeren. Hun succes heeft ook het Oromo Bevrijdingsleger, een rebellenleger dat streeft naar autonomie of zelfs onafhankelijkheid voor de grootste etnische groep van Ethiopië, aangemoedigd om een alliantie te sluiten met de Tigrayanen.

Plotseling begint Ethiopië veel te lijken op het voormalige Joegoslavië vlak voordat het door de burgeroorlogen van de jaren negentig in zes verschillende landen werd opgedeeld. Toch gooit Abiy opnieuw met de dobbelstenen, in de hoop een snel groeiend leger op te bouwen dat Tigray en het bezette Amhara zal heroveren. Het is onwaarschijnlijk dat dit zal gebeuren.

Abiy heeft een paar nieuwe troeven, zoals dezelfde soort bewapende drones uit Turkije die de Azerbeidzjanen vorig jaar gebruikten om het Armeense leger te verscheuren in de recente oorlog in de Kaukasus. Maar de Ethiopische luchtmacht verkeert in slechte staat, omdat de meeste van haar ervaren commandanten en piloten Tigrayaans waren.

Wat het uitgebreide Ethiopische leger betreft, zullen getrainde en doorgewinterde troepen zoals de Tigrayanen gewoonlijk bijna elk aantal onervaren en snel opgeleide vrijwilligers verslaan. Dus als Abiy niet wint, wat zal er dan gebeuren?

Als Abiy snel een deal sluit met de Tigraynen die een einde maakt aan de blokkade en hun onafhankelijkheid en grenzen erkent, heeft hij misschien genoeg troepen en geloofwaardigheid over om de Oromos en andere etnische opstandelingen te onderdrukken die binnenkort in de openbaarheid zullen komen. Zo niet, dan valt Ethiopië waarschijnlijk uiteen en is het weer Joegoslavië van voor af aan.

En wat zouden de Tigrayanen dan doen? Sommigen zijn zelfverzekerd genoeg om ervan te dromen Eritrea binnen te vallen en president Isaias Afwerki, die troepen stuurde om Abiy te helpen Tigray binnen te vallen, ten val te brengen. Afwerki regeert het land van 5,3 miljoen al drie decennia met ijzeren hand, en hij is zo impopulair dat één op de tien Eritreeërs naar het buitenland is gevlucht.

Een deel van de Tigrayaanse elite speculeert misschien zelfs over een vereniging van de twee landen. De helft van de Eritrese bevolking spreekt immers dezelfde Tigrinya-taal, en samenvoeging van de twee zou Tigray toegang geven tot de zee, wat soms goed van pas komt.
______________________________________

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer