Van Europa tot Amerika, van Afrika tot Azië, is het Portugees de officiële taal in negen verschillende landen: Portugal, Brazilië, Angola, Mozambique, Guinee-Bissau, Equatoriaal-Guinea, Kaapverdië, São Tomé en Príncipe en Oost-Timor. Als zodanig is de Portugese taal de meest gesproken taal op het zuidelijk halfrond, voortkomend uit de tijd toen Portugese zeevaarders reisden en gebieden op andere continenten in bezit namen, waarbij zij onder andere de Portugese taal overbrachten.

Aangezien het een van de meest gesproken talen ter wereld is, willen steeds meer mensen de taal leren en als tweede taal gaan spreken, hetzij voor academische of professionele doeleinden, hetzij gewoon om een passie voor de taal op te doen.

Op 27 oktober organiseerde Lusa Language School, een Portugese taalschool voor buitenlanders, een webinar via het YouTube-platform met als titel "Wie zijn de buitenlanders die Portugees willen leren?" Aan het gesprek namen naast moderator Ana Quental ook Incanha Intumbo, uitvoerend directeur van het Internationaal Instituut voor de Portugese taal, Nélia Alexandre, directeur van het Centrum voor de Beoordeling van het Portugees als Vreemde Taal (CAPLE), Susana Moura, docent Portugees voor buitenlanders en Edith Wittkamp, een Duitse staatsburger die Portugees studeert, deel.

Toegang tot werk

Doel van het webinar was te begrijpen wie buiten Portugal en de Portugeessprekende landen Portugees wil leren en waarom de vraag naar onderwijs in het Portugees de laatste jaren is toegenomen. Incanha Intumbo vermeldde bijvoorbeeld dat in Senegal ongeveer 40.000 studenten Portugees leren, die de taal willen leren, niet alleen vanwege "een historische band" met de taal, maar ook om toegang te krijgen tot de Portugeestalige literatuur en om betrekkingen aan te knopen met de Portugeestalige Afrikaanse Landen (PALOP), die in nabijgelegen regio's liggen, zoals Guinee-Bissau of Kaapverdië.

Nélia Alexandre geeft leiding aan CAPLE, waar examens worden gehouden om het niveau van beheersing van de Portugese taal van buitenlanders formeel te certificeren. De CAPLE-diensten worden gewoonlijk aangevraagd door personen die reeds enige kennis van het Portugees hebben, maar die een diploma willen ontvangen dat past bij hun taalkundig niveau, waarbij A1 het laagste niveau is en C2 het hoogste. Volgens Nélia Alexandre komt een groot deel van de zoekopdrachten voort uit "academische interesses". Zo vragen studenten van internationale universiteiten om het CAPLE-examen af te leggen om een diploma te ontvangen en Portugees te kunnen onderwijzen of om zich te kunnen inschrijven voor een postdoctorale studie, waarvoor kennis van de taal op B2-niveau vereist is. Hetzelfde geldt voor buitenlandse verpleegkundigen en gezondheidswerkers die in Portugal komen werken. Zij moeten de taal op niveau C1 beheersen, gecertificeerd door de CAPLE.

Toenemende belangstelling

Susana Moura is lerares Portugees voor buitenlanders en zegt dat er in het begin van haar carrière, 14 jaar geleden, weinig vraag was naar lesgeven in het Portugees, waardoor leraren soms gedwongen waren om in andere landen werk te zoeken. Vanaf 2015 is de vraag naar Portugese les echter aanzienlijk toegenomen. Volgens de lerares is het leeftijdsbereik van de studenten enorm, met studenten van slechts negen jaar tot volwassenen van 40 jaar en ouder. Susana is van mening dat buitenlanders in Portugal willen wonen "vanwege het klimaat en de gastvrijheid van de Portugese bevolking." Zij betreurt het echter dat tijdens de lessenvaak de moedertaal van de buitenlanders wordt gesproken, hetgeen "de praktijk van de taal wegneemt", die tijdens een betaalde cursus werd onderwezen.

Ondanks de groei van het aantal geïnteresseerde cursisten, wijst de lerares erop dat er nog steeds een gebrek aan leraren is om aan de vraag te voldoen, evenals een gebrek aan lesmateriaal. De aangeboden inhoud volgt "een vaste catalogus", terwijl studenten op zoek zijn naar "een meer dynamische onderwijsinhoud". Desondanks wordt er weinig online-inhoud in het Europees Portugees aangeboden; het merendeel is in het Braziliaans Portugees, dat andere fonetische en grammaticale regels dan het Europees Portugees volgt. Nélia Alexandre gaf echter aan dat wie bij CAPLE het examen aflegt om een certificaat van het Portugese taalniveau te behalen, niet zal worden bevooroordeeld vanwege het volgen van de Braziliaanse grammaticale regels.

In totaal wordt het Portugees, met degenen die de taal als tweede taal hebben aangenomen, door meer dan 270 miljoen mensen gesproken. Incanha Intumbo kijkt naar de toekomst en ziet in 2050 het aantal sprekers met sprongen vooruitgaan en 400 miljoen sprekers bereiken. Om dat te bereiken, moet de Portugese regering volgens Incanha "het technologische potentieel en de economische vaardigheden" die met de Portugese taal samenhangen, bevorderen.