Argentinië is echt democratisch sinds het moorddadige militaire regime ineenstortte nadat het veertig jaar geleden de Falklandoorlog begon en verloor. Er waren zelfs al eerder in de geschiedenis tussenpozen van democratisch bewind. Toch heeft het land het bijna unieke vermogen om bij verkiezingen de slechtst mogelijke keuze te maken.

Neem nu de huidige presidentsverkiezingen, die vorige maand begonnen met drie toonaangevende kandidaten. De conservatieve kandidate, Patricia Bullrich, was waarschijnlijk de favoriet van het Internationaal Monetair Fonds, omdat zij het minst geneigd lijkt om de 44 miljard dollar die het IMF het land leent niet terug te betalen. (De laatste keer dat Argentinië in gebreke bleef, was slechts drie jaar geleden).

Maar Bullrich viel bij de eerste horde, waardoor Sergio Massa, minister van Economische Zaken in de regerende 'Peronistische' coalitie, het deze maand in een tweede ronde moet opnemen tegen de 'anarcho-kapitalist' Javier Milei, die een product is van dezelfde bioreactor die Donald Trump, Jair Bolsonaro en diverse andere grootheden van populistisch hard rechts heeft voortgebracht.

Maar aangezien dit Argentinië is, is alles wat politiek is een beetje vreemder dan elders. Peronist' verwijst naar Juan Perón, een militaire dictator die in 1946 de macht greep, in 1955 ten val werd gebracht, in 1973 weer aan de macht kwam en werd opgevolgd door zijn vrouw toen hij het jaar daarop stierf. (Die vrouw was niet 'Evita' uit de Andrew Lloyd Webber musical, maar een latere opvolger).

Zijn Peronistische beweging combineerde ouderwets socialisme met ultranationalisme in een vorm die economisch nooit heeft gewerkt, maar vijftig jaar na zijn dood nog steeds de 'Peronistische' stijl is. "Alles voor een vriend, zelfs geen gerechtigheid voor een vijand," zei hij ooit, en ook dat was een benadering die is blijven hangen. (Perón bewonderde ook Hitler, maar daar praten we niet meer over).

Als je geen zin hebt in de afkomst van Sergio Massa, wat dacht je dan van Javier Milei? Net als Trump kwam hij in de politiek via showmanship op televisie (tantrische sekscoach, geen zogenaamde self-made zakenman). Milei is pro-wapens, anti-abortus, hij heeft een geweldig kapsel en hij zegt dat klimaatverandering "een socialistische leugen" is.

Maar Milei gaat veel verder dan Trump. Hij noemt paus Franciscus een "communistische drol" en "de vertegenwoordiger van het Kwaad op Aarde".

Hij belooft de centrale bank op te blazen, de pesomunt te vervangen door de Amerikaanse dollar, gratis openbare gezondheidsdiensten te sluiten en gratis openbare scholen af te schaffen. Soms zwaait hij met een kettingzaag terwijl hij praat.

Hij noemt Massi's Peronistische coalitie "een criminele organisatie" en geeft deze de schuld van de inflatie van 140% die bijna de helft van de bevolking in regelrechte armoede heeft gestort, maar hij is de armen niet vergeten. Hij belooft de wet te veranderen zodat geldbeluste Argentijnen hun interne organen voor geld kunnen verkopen.

In een normaal land kun je nooit grote aantallen kiezers aantrekken met dit soort gemene onzin, maar Argentinië is al lang niet meer normaal. Mensen in de Verenigde Staten maken zich zorgen over de toekomst van hun land na zes jaar van extreme polarisatie en verdeeldheid; in Argentinië gaat dat soort verdeeldheid generaties terug.

De prijs die Argentinië heeft betaald voor dit soort politiek is erg hoog. In 1895 was het, per hoofd van de bevolking, het rijkste land ter wereld en zelfs in de jaren 1920 behoorde het nog tot de top vijf. Nu staat het op de 66e plaats, onder Mexico en net boven Rusland en China.

Misschien nog erger is het feit dat Argentinië ook achterop is geraakt bij zijn buurlanden: Het BBP per hoofd van de bevolking in Uruguay en Chili ligt 60%-70% hoger. Bovendien is de kloof tussen arm en rijk in Argentinië waarschijnlijk groter dan in zijn buurlanden.

Andere arme landen gaan waardig met hun armoede om en zoeken rationele manieren om eraan te ontsnappen, maar ze zijn niet zo ver van zo'n grote hoogte gevallen. Argentijnen zijn niet gek, maar veel van hen zijn erg boos over wat er met hun land is gebeurd - en dat houdt hen gevangen in precies het soort politiek dat de schade heeft aangericht.

Het resultaat is dat ze zondag waarschijnlijk Javier Milei tot president zullen verkiezen. Het zal waarschijnlijk nipt worden, maar volgens recente peilingen ligt hij voor op Sergio Massa met een marge van ongeveer 5% van de stemmen.

En dan, na een paar jaar, zal hij, net als alle andere zogenaamde nationale redders voor hem, crashen en verbranden, waarbij hij nog een stuk van de economie en het zelfrespect van het land met zich meeneemt. De vicieuze cirkel waarin Argentinië gevangen zit moet op een dag doorbroken worden, maar dat zal deze keer niet gebeuren.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer