In die gekke groep zitten mannen als patriarch Kirill, hoofd van de Russisch-orthodoxe kerk. Vorige week verklaarde hij dat de Russische invasie van Oekraïne "een heilige oorlog is waarin het Russische volk, door het verdedigen van de enige spirituele ruimte van het Heilige Rusland, de wereld beschermt tegen de aanval van het globalisme en de overwinning van het Westen, dat in Satanisme is vervallen."

Kirill steeg snel in de kerkelijke rangen in de Sovjettijd omdat hij loyaal de doelen van de Communistische Partij diende. Onder het bewind van Vladimir Poetin floreerde hij enorm (nettowaarde $4 miljard) door dezelfde dienst te bewijzen aan het nieuwe regime. Maar hij is waarschijnlijk echt gek, want hij lijkt te geloven in de onzin die hij uitkraamt.

Dmitry Medvedev, Poetins meest vertrouwde en langst dienende kompaan, klinkt ook vaak gek: sinds het begin van de oorlog is hij de belangrijkste bron van Russische dreigementen met een kernoorlog als het niet goed gaat met Moskou in Oekraïne. (Hij is momenteel plaatsvervangend hoofd van de Russische Veiligheidsraad, die de Oekraïense oorlog op strategisch niveau controleert).

In februari, bijvoorbeeld, waarschuwde Medvedev dat de Westerse alliantie niet moet proberen de door Rusland bezette gebieden terug te nemen, omdat "pogingen om Rusland terug te brengen naar de grenzen van 1991 zullen leiden tot... een wereldwijde oorlog met Westerse landen die het hele strategische (d.w.z. nucleaire) arsenaal van onze staat gebruiken tegen Kiev, Berlijn, Londen, Washington."

En voor het geval de Satans dachten dat Rusland blufte, stelde Medvedev zichzelf de hamvraag: "Zullen we de moed hebben om dit te doen als de verdwijning van een duizend jaar oud land, ons grote Moederland, op het spel staat, en de offers die het Russische volk door de eeuwen heen heeft gebracht tevergeefs zullen zijn?" Hij antwoordde: "Het antwoord is duidelijk."

Er is een enorme logische sprong tussen de feitelijke uitkomst die Medvedev probeert af te schrikken ('Rusland terug naar de grenzen van 1991') en de vermeende gevolgen van het moeten teruggeven van het veroverde Oekraïense land ('het verdwijnen van ...ons grote Moederland'). Hij was zich er duidelijk van bewust dat hij die kloof moest overbruggen met retoriek. Hij is dus echt verstandig.

Gezond is erger, want het betekent dat de leidende figuren van het regime en hun propagandisten hebben geaccepteerd dat het voortbestaan van het regime (opzettelijk verward met het voortbestaan van de Russische staat en het Russische volk) nu afhangt van de vernietiging van de basisregel die de grootmachten de afgelopen 79 jaar min of meer in vrede met elkaar heeft gehouden.

Die regel zegt dat grenzen voortaan niet meer met geweld veranderd mogen worden. Verovering was vroeger legaal en was de drijfveer voor de meeste oorlogen in de geschiedenis. Maar de nieuwe regel werd in 1945 in het VN-Handvest geschreven en vervolgens nog explicieter gemaakt in de Slotakte van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa in 1975 (beide ondertekend door Moskou).

Sommige gebieden veranderen nog steeds met geweld van eigenaar, maar de regel is verrassend effectief omdat bijna elk land zich houdt aan het principe dat niemand dergelijke veroveringen als legitiem mag erkennen. Oost-Timor kreeg uiteindelijk zijn onafhankelijkheid terug van Indonesië. Bijna niemand erkent de Israëlische annexatie van Oost-Jeruzalem. Enzovoort.

Het zijn niet de gekken waar we ons zorgen over moeten maken. Het zijn kil rationele nationalisten zoals Medvedev en hoofdpropagandist Vladimir Solovjov, die nu beweren dat het grote project om de grenzen van Rusland uit te breiden naar alle landen en volkeren die Moskou als 'Russisch' definieert, de vernietiging van deze basisregel vereist.

Solovyov, een 'journalist' die dient als betrouwbare spreekbuis voor het regime van Poetin, wijst er nu in zijn talkshow op TV, de meest bekeken show in Rusland, op dat "grenzen altijd zijn geschonden. Dat is de historische realiteit."

"Allerlei toevallige formaties die niet in staat zijn om een eigen staat te vormen, zullen dit tijdperk misschien niet overleven," zegt hij. "Daarmee bedoel ik de Baltische staten en heel Europa. Ik denk niet dat de Europese grenzen in hun huidige configuratie nog veel langer zullen blijven bestaan."

Solovyov is niet dom. Hij begrijpt de parallel tussen Hitlers misvatting dat Groot-Brittannië en Frankrijk niet zouden reageren op zijn invasie van Polen in 1939 en Poetins blunder door te geloven dat de NAVO zich niet zou verzetten tegen zijn invasie van Oekraïne in 2022. Maar hij verdedigt het toch.

Dit soort praat zou niet op de Russische televisie komen als het Kremlin dat niet wilde. Helaas, als het concept van onschendbare grenzen wordt geschrapt, vooral als het gaat om grootmachten, dan gaan we regelrecht terug naar 1939.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer