Ik heb hier in Portugal een vrij eenvoudige tuin en de meeste dingen die groeien zijn geschikt voor ons klimaat. Ik heb een aantal Agave attenuata vetplanten groeien, en ze doen eigenlijk niet veel, behalve langzaam groter worden, en ze zijn een goede ruimtevuller.

Agave attenuata is beter bekend als Foxtail Agave (soms Lion's Tail of Swan Neck genoemd) en is een groenblijvende succulente vaste plant die een indrukwekkende show van zilvergroene bladeren produceert, tot wel 120 cm breed. Maar één keer in zijn leven, en maar één keer - en dat kan wel tien jaar duren - produceert hij een bloei die uitgroeit tot een enorme, 2 tot 4,5 meter hoge bloemstengel, met bloemen die naar beneden buigen. Die van mij komt nu in bloei, is al groter dan ik en groeit nog steeds.

Eenzaadlobbig

De Foxtail Agave is eenzaadlobbig, een term die is afgeleid van het Grieks (mono betekent 'enkel' en karpos betekent 'vrucht' of 'graan') en betekent dat hij maar één keer bloeit voordat hij sterft. In het laatste jaar van zijn leven produceert hij een enorme lange bloeistengel met lichtgele bloemen en na de bloei sterft de hoofdplant af, maar wordt hij vermeerderd door overvloedige zaden (bulbils) langs de bloeistengel en uitlopers of 'pups' vanaf de basis. De meeste agaven gebruiken meestal slechts één van deze twee processen om zichzelf na de bloei te vermeerderen, maar dit is een variëteit die zich op beide manieren vermeerdert. Ik heb al een aantal van de 'pups' herplant en ze doen het goed, en ik zou in staat moeten zijn om de bollen van de gevallen stengel af te draaien en ze te zijner tijd te planten.

Sommige bamboes zijn ook eenzaadlobbig (bijvoorbeeld Bambusa tuida) en bloeien maar één keer in hun leven (meestal na 50-100 jaar, in hemelsnaam!), produceren een groot aantal vruchten en sterven dan af, maar deze tijdschaal verschilt per soort. Normaal gesproken groeien nieuwe bamboes op uit scheuten aan de wortel (en ze kunnen een echte plaag zijn omdat je ze niet weg krijgt als ze eenmaal in je tuin staan!), en met onregelmatige tussenpozen beginnen ze bij de meeste soorten te bloeien, waarna de bloemen vruchten produceren.

Dat ze eenhuizig zijn, is niet zo vreemd als het lijkt, want alle eenjarige groenten, zoals tarwe of rijst, en tweejarige planten zoals wortelen of radijs, zijn eenhuizig. Een andere plant is de banaan. De pseudostam van de banaan is eenzaadlobbig, wat betekent dat de plant afsterft als hij eenmaal heeft gebloeid en gefruit. Uitlopers nemen het over van de pseudostem en groeien snel om hun volledige hoogte te bereiken en op hun beurt te bloeien en vruchten te dragen.

Andere monocarpische planten die je misschien kent

Sempervivum (huislook) en Tillandsia (bromeliafamilie) zijn ook eenzaadlobbig, wat betekent dat elke plant maar één keer in zijn leven kan bloeien. Gelukkig zal een rozet van Sempervivum vele jaren groeien en veel nakomelingen produceren voordat ze uitbloeit, en die zullen blijven leven.

Credits: TPN; Auteur: Marilyn Sheridan;

Eenjarigen kunnen monocarpisch worden genoemd, omdat ze zich maar één keer in hun levenscyclus voortplanten. Niet zo ongewoon dus.

Maar soms is het verbazingwekkend hoe lang ze erover doen. En de reden waarom agaven er zo lang over doen, is dat ze oorspronkelijk uit zeer droge en afgelegen woestijngebieden komen, waar water schaars is, de zon onvergeeflijk is en de grond niet veel beter, dus op de een of andere manier neemt ze de tijd om op het juiste moment te bloeien.

Moet hij worden omgehakt als hij niet meer bloeit?

Omdat die lange bloemstengel uiteindelijk zal omvallen als de plant zwak is en klaar met groeien, kun je voorkomen dat hij op andere tuinplanten terechtkomt en deze beschadigt door hem af te zagen met een handzaag. Neem extra voorzorgsmaatregelen als je een dode plant uit de grond haalt, want het sap in veel agaveplanten is bijtend. Voorkom brandwonden en huidirritatie door beschermende handschoenen, lange mouwen en een veiligheidsbril te dragen. Als je agavesap op je huid krijgt, was het er dan onmiddellijk af met warm zeepwater. In het wild zou de bloemstengel uiteindelijk vanzelf omvallen en een paar meter van de moeder neerkomen, waarbij de bollen eraf vallen en in de grond wortelen waar ze zijn gevallen.

Author

Marilyn writes regularly for The Portugal News, and has lived in the Algarve for some years. A dog-lover, she has lived in Ireland, UK, Bermuda and the Isle of Man. 

Marilyn Sheridan