Veel te lang is dat gesprek gedomineerd door politieke extremen, vooral voorstellen gebaseerd op strakke regelgeving, huurcontroles en administratieve prijzen. Dat is niet de weg vooruit. Het is tijd om eerlijk te zijn: de Portugese huisvestingscrisis wordt niet opgelost met meer regels, maar met echte uitvoering, duidelijke prioriteiten en marktvriendelijk pragmatisme.

Het nieuwste huisvestingsprogramma van de regering bevat een aantal veelbelovende ideeën voor meer woningaanbod, lagere btw voor de bouw en langlopende huurcontracten met stabiele voorwaarden. Deze doelen zijn welkom en de vastgoedmarkt steunt over het algemeen de richting. Maar steun voor goede ideeën is niet hetzelfde als blind optimisme. We hebben in de loop der jaren veel beloften gezien. De echte uitdaging is niet het schrijven van plannen. Het is ze omzetten in actie.

Het grootste huisvestingsprobleem in Portugal is niet een gebrek aan regelgeving. Het is het gebrek aan uitvoering, voorspelbaarheid en eenvoud. Huizen bouwen duurt te lang. Vergunningen krijgen kan aanvoelen als een eindeloze hindernisbaan. Belastingen en vergoedingen slokken een enorm deel van de uiteindelijke prijs op, in sommige gevallen denk je aan bijna 40%. Investeerders aarzelen, niet omdat ze geen kans zien, maar omdat het systeem hen in elke fase tegenwerkt.

Dat is waar de focus moet liggen, zoals ik al zo vaak heb gezegd: op het verminderen van bureaucratie, het vereenvoudigen van processen en sneller bouwen. De belofte om het verlaagde btw-tarief van 6% toe te passen op bouw en renovatie is een goed begin, maar het moet nu worden geïmplementeerd, niet pas over vijf jaar. Als we lagere prijzen voor huizenkopers en meer betaalbare huren willen, moeten we de bouwkosten verlagen. Dit geldt niet alleen voor de btw, maar ook voor buitensporige belastingen zoals de AIMI (Aanvullende Gemeentelijke Eigendomsbelasting), die eigendom bestraft en de toch al hoge huizenprijzen nog verder onder druk zet.

De voorgestelde bouw van 59.000 volkshuisvestingseenheden is ook een goed idee, maar we moeten er zeker van zijn dat het gebeurt. Maar al te vaak worden volkshuisvestingsprojecten uitgesteld, slecht beheerd of vergeten wanneer prioriteiten veranderen. We hebben een consistent, professioneel en verantwoordelijk plan nodig voor het bouwen van woningen op schaal. Particuliere ontwikkelaars betrekken via publiek-private partnerschappen kan dit versnellen, zolang deze partnerschappen gerespecteerd en eerlijk zijn en niet verstikt worden door bureaucratische rompslomp.

Het is ook belangrijk om realistisch naar de huurmarkt te kijken. Stabiele huurcontracten op lange termijn kunnen zowel verhuurders als huurders helpen, maar dit werkt alleen als de contracten worden gerespecteerd, de belastingen eerlijk zijn en er een wettelijk kader is dat eigendomsrechten beschermt zonder eigenaars te straffen. Huurcontrole of kunstmatige prijsbeperkingen klinken misschien goed op papier, maar in de praktijk leiden ze tot minder investeringen, een lagere kwaliteit van woningen en een kleiner aanbod van beschikbare huurwoningen. Dat is het tegenovergestelde van wat we nodig hebben.

Portugal moet ook verder denken dan Lissabon en Porto. Kleinere steden en plattelandsgebieden verdienen echte huisvestingsstrategieën, met stimulansen om te bouwen, te moderniseren en bewoners aan te trekken. Digitale hulpmiddelen, decentralisatie van diensten en betere vervoersverbindingen kunnen deze markten ontsluiten. We kunnen geen nationaal huisvestingsprobleem oplossen door ons te richten op slechts twee steden.

Kortom, we hebben een mentaliteitsverandering nodig. Minder ideologie, meer actie. Minder controle, meer constructie. Minder praten, meer leveren. De vastgoedsector is klaar om deel uit te maken van de oplossing, maar heeft een regering nodig die luistert, steunt en handelt met consistentie en pragmatisme.

Laten we dit moment niet voorbij laten gaan. Met de juiste beslissingen kan Portugal een land worden waar huisvesting niet alleen een droom is, maar een realiteit voor gezinnen van alle inkomensniveaus. We hebben de kennis, de interesse om te investeren en de professionele capaciteit. Nu hebben we de moed en de intentie nodig om meer en duurzamer te bouwen om onze doelen voor onze volgende generaties te bereiken.