Vraag: Af en toe ben ik het helemaal zat om te proberen spirituele vooruitgang te boeken. Omdat ik toch nergens lijk te komen, verlies ik een hele tijd al mijn energie om te oefenen. Dan zie ik hoe ellendig ik word en moet ik weer iets gaan doen om uit het dal te klimmen. Maar als ik in de ene yogatekst lees dat je 'moet streven naar perfectie met ijverige beoefening' en dan elders een of andere topgoeroe zegt 'de enige weg is natuurlijk en spontaan', zonder enige inspanning', dan raak ik verbijsterd en geïrriteerd. Mijn geest wordt voortdurend heen en weer geslingerd tussen doen en niet doen. Hoe los je deze paradox op?

Antwoord: Op momenten van grote frustratie in ons streven naar het Licht, denk ik dat we ons allemaal afvragen: "Waar doe ik dit voor? Wat is het nut? Waarom zou ik moeite doen op het pad van Zelfrealisatie?" We merken dat alle overgeleverde leringen ons opdragen om op de een of andere manier verzakingen en spirituele oefeningen (bekend als sadhana in de Sanskriet yogaterminologie) te beoefenen en toch wordt ons ook door Verlichte Wezens verteld dat de ware en perfecte manier om de werkelijkheid te begrijpen moeiteloos is.

Hoe verzoenen we deze schijnbaar ongelijksoortige instructies?

In de woorden van een van de grootste wijzen van onze tijd, Bhagavan Sri Ramana Maharshi :

"Moeiteloos en keuzeloos bewustzijn is onze ware aard. Als we die staat kunnen bereiken en erin kunnen verblijven, dan is dat in orde. Maar men kan het niet bereiken zonder inspanning. Als je je essentiële natuur niet realiseert, blijft je zicht belemmerd. Wat is de belemmering? Zoek het uit en verwijder het. Je inspanningen zijn alleen bedoeld voor het verwijderen van obstructies die het ware zicht verbergen. De ware aard blijft dezelfde. [Wanneer het eenmaal gerealiseerd is, is het blijvend... Een beoefenaar verwerft vrede en is gelukkig. Die vrede is het resultaat van zijn inspanningen. Maar de werkelijke staat is moeiteloos. De moeiteloze (bovenbewuste staat) is de ware en de volmaakte staat. Hij is permanent.

Wanneer de inspanningen krampachtig zijn... zijn hun resultaten dat ook. 2

Ongetwijfeld is moeiteloosheid iets waar we allemaal naar verlangen in onze sadhana; misschien vanuit de intuïtieve wetenschap dat we in werkelijkheid niets hoeven te doen: we hoeven alleen maar bewust te zijn. Maar we zijn vergeten hoe. Dus proberen we verschillende methoden om onszelf eraan te herinneren. Het vergt een intensieve inspanning om gewoon thuis te blijven en je bewust aan je meditatie- of yogabeoefening te houden op specifieke tijdstippen, dag na dag, wanneer je vrienden allemaal aan het genieten zijn of je uitnodigen om mee te doen - vooral als je het gevoel hebt dat je er niets mee opschiet.

In mijn begindagen, na een jaar of twee van dergelijke zelfopgelegde soberheid, kan ik me mijn eigen gevoel van vreugde herinneren toen ik in contact kwam met de denkschool wiens motto was:

Duw de rivier niet - hij stroomt vanzelf!

Wat een opwinding golfde er in me op bij die woorden! Het was bijna een openbaring op zich. Het is zo duidelijk! Dwing ik de zaak niet met al deze verzakingen en praktijken? Waarom zou ik er niet gewoon in meegaan, zoals alles in de natuur? De rivier hoeft zichzelf niet te forceren, hij stroomt gewoon met zijn eigen momentum, op zoek naar zijn niveau. Als innerlijke harmonie en gelukzaligheid mijn ware aard is, waarom doe ik dan al die moeite om te worden wat ik al ben?

Misschien negeer ik de stroom van de natuur, redeneerde ik, als iemand wil dat ik samen met hem naar een film ga en ik weiger te gaan? Is dat niet in feite het natuurlijke proces van de Guruverse aan het werk om me de uitnodiging te brengen? Het was dus met zulke rechtvaardigingen dat ik met grote opluchting besloot om toe te geven en mijn sadhana op te geven.

Credits: Aangeleverde afbeelding; Auteur: Muz Murray;

Ik merkte echter dat 'gewoon stromen' eerder geïdealiseerd dan gedaan was. Als je maar genoeg kon loslaten en ontspannen om gewoon met de wereld mee te stromen, dan zou dat inderdaad de perfecte manier zijn om de 'essentiële natuur' van jezelf te realiseren. Maar voor de meesten van ons lijkt het helaas niet zo te werken. Heb je ooit geprobeerd om gewoon te stromen?

In de eerste golf van vrijheid kan het heerlijk zijn, maar hoe lang kun je het volhouden? Je drijft heel snel uit de geconceptualiseerde droom van 'stroming' en wordt in plaats daarvan meegezogen in de eindeloze stroom van tegenstrijdige gedachten. Dingen als ongerustheid, zorgen, angst, liefde, lust, gespannenheid, enzovoort, beginnen al snel als drijfhout aan de oppervlakte van de geest te kletteren. We merken dat we rondgeslingerd worden in de wervelingen van de sociale stroming en verstrikt raken in allerlei onnodige afleidingen die destructief zijn voor iemands gemoedsrust, zonder zelfs maar te beseffen waar de verandering begon. Al snel is de geest weer terug in zijn gebruikelijke ongeorganiseerde en chaotische toestand.

Op zo'n moment realiseerde ik me dat ik door kon gaan met dit soort 'vrij stromen' tot de dag des oordeels en er nog steeds niet beter van zou worden. Dit, dacht ik, was de gemoedstoestand van de gemiddelde kool. Maar omdat ik gedesillusioneerd was geraakt in zowel mijn sadhana als in het vrij-vloeien, was ik totaal zonder richting en bezweek ik aan die vreselijke kwelling van spirituele aspiranten - de 'donkere nacht van de ziel'. Dit is een toestand waarin het leven volkomen zinloos wordt en al zijn smaak verliest. Telkens als ik last kreeg van zielsziekte, ging ik voor troost naar de natuur.

Deel 2 volgt: Hoe ik mijn weg vond

Uit: De zoektocht delen: Openbaringen van een Maverick Mysticus

Te vinden op www.amazon.co.uk / of voor gemakkelijke verzendkosten: www.amazon.es