Achter de redelijke argumenten tegen het gebruik van tabaksproducten met betrekking tot de volksgezondheid en de persoonlijke gezondheid ( ) gaat een soort politiek drama schuil dat zich binnen de EU afspeelt en dat weinig of geen aandacht heeft gekregen van de meerderheid van de EU-burgers.

Volgens de tabaksproductenrichtlijn van de Europese Commissie is het verbod op de invoer en verkoop van niet voor roken bestemde tabak in het Schengengebied ingegeven door bezorgdheid over de volksgezondheid.De waarheid achter de invoering van het verbod heeft echter weinig of niets te maken met de vermeende bezorgdheid van de EU-Commissie over de volksgezondheid, maar is veel meer gericht op de concurrerende "vrijhandel" van de EU, die gevolgen zou hebben voor de financiële markten van Europese sigarettenfabrikanten en hun dochterondernemingen.

In een notendop legt de TPD het verbod als volgt uit: "Het verbod op de verkoop van tabak voor oraal gebruik moet worden gehandhaafd om te voorkomen dat in de Unie (met uitzondering van Zweden) een product op de markt wordt gebracht dat verslavend is en schadelijke gevolgen heeft voor de gezondheid."

Uitzondering op de regel

Natuurlijk is het eerste wat iemand die oplet in die verklaring zou opmerken waarom Zweden, een EU-land, een uitzondering op het verbod is. Het korte antwoord is dat de Zweden zo dol zijn op hun tabak voor oraal gebruik dat ze zelfs zouden kunnen overwegen de EU te verlaten als hun ooit een van hun eenvoudige genoegens in het leven zou worden ontnomen, maar we komen zo meteen op Zweden terug. Feit is dat dit verbod een reactie was op agressieve pogingen om tabaksproducten voor oraal gebruik te introduceren door de US Smokeless Tobacco Company (UST), in samenwerking met British American Tobacco (BAT).

Volgens een collegiaal getoetste studie van de Universiteit van Bath zagen deze tabaksondernemingen in niet voor roken bestemde tabak de mogelijkheid om nieuwe winsten te genereren op de EU-markt en werd deze aangeprezen als "de nieuwe manier om van tabak te genieten". Helaas, zoals bij elke potentieel invloedrijke bevolkingsgroep voor een door de markt gestuurd product, werden volgens de studie studenten en jongeren gezien als een potentieel belangrijk doelwit en promotiemiddel. Met dit in het achterhoofd zou een reactie van de EU-Commissie redelijkerwijs te verwachten zijn, maar het roept vragen op over de laconieke reactie van de Commissie op een soortgelijk verbod met betrekking tot het misbruik van andere schadelijke producten die, bedoeld of onbedoeld via sociale media en andere marketingplatforms, ook gericht zijn op jonge mensen, zoals... nou ja... sigaretten.

Geld praat

Helaas is het brood en boter van de zaak dat geld praat, en net als de wapenlobby in Amerika, hebben belangengroepen (in dit geval European Tobacco Inc, een consortium van multinationale sigarettenfabrikanten in Oost-Europa, Centraal-Azië en het Midden-Oosten) ongetwijfeld de hand in het maken van wetgeving die winstmarges boven het welzijn van EU-burgers stelt. Volgens de website Fortune Business Insights werd de markt voor sigaretten in Europa in 2018 geschat op 218,61 miljard dollar en zal deze tegen het einde van 2026 naar verwachting 363,30 miljard dollar bedragen. Alleen al in Duitsland stelt de website: "De consumentenbasis voor sigaretten neemt snel toe, waaronder vooral adolescenten (leeftijdsgroep van 15 jaar tot 20 jaar).De fabrikanten spelen intensief in op de premiumisering van sigaretten om adolescenten aan te trekken, aangezien jongeren onder invloed van hun omgeving en sociale status eerder geneigd zijn met roken te beginnen." Tot zover de redenering van de TPD om verslavende producten met schadelijke gevolgen voor de gezondheid in de Unie te verbieden en de jeugd van de ondergang te redden.

Een vergelijking

Wat de wetenschappelijke gegevens over de volksgezondheid aantonen met betrekking tot niet voor roken bestemde tabak wordt blijkbaar door de EU-Commissie helemaal genegeerd, dus laten we eens een vergelijkende blik werpen op de statistieken achter de relatief gunstige gevolgen van oraal gebruik van niet voor roken bestemde tabak in vergelijking met die van sigaretten.

Recent onderzoek naar het gebruik van niet voor roken bestemde tabak heeft aangetoond dat het een "schadebeperkend product" is, zoals blijkt uit Noorwegen, IJsland, en het eerder genoemde Zweden.Volgens het medische tijdschrift The Lancet, dat Zweedse snus beoordeelde op tabaksschadebeperking, was er "weinig verschil in voor gezondheid gecorrigeerde levensverwachting tussen rokers die met alle tabak stopten en rokers die overstapten op het gebruik van snus". Gegevens uit Zweedse longitudinale studies laten zien dat van de primaire rokers die secundair snus gingen gebruiken, 10,6 procent verminderde tot incidenteel roken en 76,3 procent helemaal stopte met roken.Een epidemiologische modelstudie heeft sterk gesuggereerd dat het overschakelen van het roken van sigaretten op het roken van niet voor roken bestemde tabak voor oraal gebruik waarschijnlijk zal resulteren in netto gezondheidswinst, wat leidt tot een eerlijke conclusie dat niet voor roken bestemde tabak een effectief substituut is, en zelfs een gezonder alternatief, voor degenen die willen stoppen met roken, maar daar moeite mee hebben.Nog opvallender is dat uit een onderzoek van het Londense Royal College of Physicians blijkt dat rookloze tabak meer dan tien keer veiliger is dan sigaretten. Waarom? Omdat uit het onderzoek bleek dat nicotine op zich ongeveer even schadelijk is als cafeïne, en hoewel zowel sigaretten als rookloze tabak grote hoeveelheden nicotine bevatten, is het eerder het toedieningssysteem zelf, de rook van sigaretten, dat dodelijk is en de meeste schade veroorzaakt.

Rokers en kanker

In tegenstelling tot de logica van de EU-Commissie voor het verbod, is de liefde van de Zweden voor tabak voor oraal gebruik waarschijnlijk de reden waarom Zweden van alle landen ter wereld de minste rokers heeft en, interessant genoeg, een van de landen in de EU is met het laagste percentage kankergevallen. Dit staat in schril contrast met Kroatië, dat het hoogste percentage kankergevallen in de EU heeft en toevallig ook het op twee na hoogste aantal rokers (36%) van alle EU-landen. In vergelijking met de rest van de wereld heeft de Europese regio volgens de Wereldgezondheidsorganisatie een van de hoogste percentages sterfgevallen als gevolg van tabaksgebruik. Alleen al in 2016 bedroeg het sterftecijfer voor longkanker 52,9 per 100 000 inwoners, wat hoger is dan de percentages voor alle andere soorten kanker. Met dergelijke statistieken in het gezicht van de EU-Commissie worden alle plausibele mogelijkheden om het aantal gevallen van kanker, aandoeningen van de luchtwegen en hartziekten die verband houden met roken te verminderen, verkwanseld gezien het verbod op rookloze tabak. Dit alleen al zou de EU-Commissie moeten doen aarzelen om zelfs maar te overwegen zo'n levensvatbaar alternatief voor roken te verbieden.

Tijd voor bezinning?

Naast de veel belangrijkere overwegingen om met roken verband houdende ziekten terug te dringen, zijn er ook implicaties van schending van de consumentenrechten en een veronachtzaming van de rechtsbeginselen van de EU. Men kan aannemelijk maken dat de bestaande richtlijn om tabak voor oraal gebruik te verbieden discriminerend is. Waarom zou een product anders moeten worden behandeld omdat het oraal wordt ingenomen in plaats van gerookt? Het lijkt erop dat de regulering van dit specifieke tabaksproduct in wezen een maatregel is om de werking van één enkele, veel gevaarlijkere markt te ondersteunen, die uitsluitend op de sigarettenindustrie is gericht. Met dergelijke overwegingen in het achterhoofd wordt het misschien tijd dat de EU-Commissie eens nadenkt over haar verbod op niet voor roken bestemde tabak, en over haar prioriteiten: De winstmarges van de lobbygroepen van de sigarettenindustrie, of een echte bezorgdheid voor de gezondheid van haar burgers?